پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

 

ابراهیم رضایی پس از تبریک و تهنیت و تعظیم این روز اظهار داشت: حديث بسيار پرمعنايى از پيغمبر اسلام ص در زمینه اهمیت و ارزش علم آموزی و پژوهش وارد شده است که می فرماید: ثلاث تخرق الحجب، و تنتهى الى ما بين يدى اللَّه:‏
صرير اقلام العلماء، و وطى اقدام المجاهدين، و صوت مغازل المحصنات‏
‏:" سه صدا است كه حجابها را پاره مى‏كند و به پيشگاه با عظمت خدا مى‏رسد: صداى گردش قلمهاى ‏دانشمندان به هنگام نوشتن، و صداى قدمهاى مجاهدان در ميدان جهاد، و صداى چرخ نخ‏ريسى زنان پاكدامن"!‏ ‏ ‏البته تمام آنچه گفته شد در باره قلمهايى است كه در مسير حق و عدالت، و در صراط مستقيم، گردش میکند، اما ‏قلمهاى مسموم و گمراه كننده بزرگترين بلا، و عظيمترين خطر براى جوامع انسانى محسوب می‏شود‏.
این حدیث در ذیل آیه شریفه "ن والقلم و مایسطرون" در تفسیر نمونه آمده است و جای دیگری من این حدیث را ندیده ام.
نوشتن تا جایی دارای اهمیت و ارزش است که در حدیث آمده است: من مات و میراثه الدفاتر وجب له الجنه؛ اگر کسی از دنیا برود و میراث او دفاتر و نوشته ها باشد بهشت بر او واجب می شود. این قبیل
استاد حوزه و دانشگاه افزود:مرحوم علامه طباطبایی یکی از بی نظیر ترین کتب تفسیری را تالیف نمودند که در عین وزانت محتوا در زمره فاخر ترین تفاسیر قرار دارند.
علاوه بر این نوآوری هایی را در تفسیر المیزان وجود دارد که هم میتواند الگوی سایر کتب مرتبط باشد و هم میتواند زمینه کار پژوهشی و علمی را فراهم سازد؛ از جمله :
1- جمع بین تفسیر موضوعی و تفسیر ترتیبی
تفاسیری که عموما به تالیف میرسد عمدتا تفسیر ترتیبی هستند که به ترتیب سوره های قرآن کریم تالیف شده اند. برخی از تفاسیر هم  به تفسیر موضوعی اختصاص یافته اند. به عنوان نمونه آیه الله مکارم شیرازی تفسیر ترتیبی به نام پیام قرآن تالیف نموده اند و آیه الله سبحانی تفسیر موضوعی مستقل به نام منشور جاوید را به رشته تحریر در آورده اند که عربی هم چاپ شده است.علامه طباطبایی بین تفسیر موضوعی و تفسیر ترتیبی جمع نموده اند به این نحو که در عین حال که یک تفسیر به ترتیب سوره های قران نوشته اند در کنار آن به کار موضوعی هم پرداخته اند. یعنی وقتی به مباحث کلامی مثل علم غیب و شفاعت میرسند شاهد یم تفسیر موضوعی مستقل هستیم و پس از بیان مطالب به ادامه تفسیر تطبیقی پرداخته می شود.
2- استفاده بهینه و نو از قرائن تفسیری سیاق
در تفسیر قرآن قرائن تفسیری مثل سیاق دارای اهمیت فراوانی هستند اما مغفول واقع شده اند. علامه طباطبایی به یک نحو بسیار عالمانه این سنت را احیا نمودند و صدها بار در تفسیر المیزان از قرینه سیاق بهره برده اند که حاکی از نو آوری است
3- بهره گیری از مباحث ادبی
از جمله مباحث ادبی تاثیر گذار در تفسیر که دارای بحث گسترده ای است؛ بحث تضمین است که خود نیازمند تفصیل و تبیین است . ایشان بالغ بر 150مرتبه در المیزان تضمین را به کار برده اند که خود نوعی الگو و نو آوری است.
4-احیای روش تفسیر قرآن به قرآن
از نوآوری های علامه طباطبایی که دارای شهرت بوده و همگان به آن اذعان و استحضار دارند روش تفسیر قران به قرآن است؛ این روش در عین حال که سیره اهل بیت علیهم السلام است، مورد توصیه ایشان هم قرار گرفته است. روش حاضر روش معقول و منطقی است که مورد غفلت قرار گرفته  اما ایشان این روش را در تفسیر المیزان احیاء نمودند و در تفسیر خود به خوبی توانستند یک مصداق عینی از تفسیر قرآن به قرآن را نشان دهند
5- ورود عالمانه به مباحث فلسفی
علامه در مباحث فلسفی و گفتمان فلسفی ورود عالمانه ای دارند و تشریح و تبیین مباحث را با ظرافت ها و دقت نظرهای خوبی بیان نموده اند.
وی در پایان تصریح کرد:اوصاف فوق سبب ارتقای سطح تاثیر گذاری تفسیر المیزان و قدرت بالای ایجاد تحول در انسانها و همچنین دلیل شهرت و استفاده حداکثری از اینتفسیر شده است.