پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

در این نشست استاد با نشان دادن تصاویر از روز واقعه و ارائه مطالب ارزنده به‌صورت پاورپوینت حقایق تاریخی را برای طلاب، اساتید و حضار ارائه کردند.

دکتر سعیدیان اذعان داشتند؛ شروع نهضت امام خمینی(ره) و مبارزات ضد شاهنشاهی در آغاز دهه چهل و قیام 15 خرداد 42، مردم مسلمان را در سطحی گسترده رویاروی رژیم قرار داد. تلاش‌های فكری و سیاسی حضرت امام(ره) به‌عنوان رهبر نهضت با توجه به گستره وسیع هواداران اسلام انقلابی در میان روشنفكران دینی، سرانجام در میان مجموعه مخالفان سیاسی رژیم، جایگاه استوار و خدشه‌ناپذیر آن را تثبیت كرد و به‌عنوان خمیرمایه فكری انقلاب توانست همه جریان‌های موجود را با خود همراه ساخته یا به حاشیه براند. اما این نهضت به جرقه‌ای نیاز داشت كه در هفده دی 1356 افروخته شد و انقلاب را در شكل تازه‌ای كه عبارت از رویارویی آشكار و مستقیم با رژیم پهلوی بود به حركت درآورد و فضای نسبتاً مساعد سیاسی سال‌های پس از 1355 نهضت را سرعت و شتاب بیشتری بخشید، كه طبیعتاً واكنش دولت، سركوب خونین و قهرآمیز همه خیزش‌های انقلابی در تمامی مناطق كشور بود. یكی از مقاطع حساس مبارزات ملت مسلمان ایران علیه رژیم پهلوی، قیام 17 شهریور 1357 است كه تا حدی به بررسی قیام و آثار آن خواهیم پرداخت.

شهریورماه سال 1357 كه مصادف با ماه رمضان بود. در شب‌های این ماه مبارك، در اكثر مجالس مذهبی و مساجد از اسارت و خفقان و نبودن آزادی و توهین رژیم به مقدسات ملت ایران صحبت می‌شد و مردم اعتراض خود را در قالب راهپیمایی نشان می‌دادند. نطفه‌ی روز خونین 17شهریور، در شب‌های ماه رمضان و بعد از روی كار آمدن دولت به‌اصطلاح آشتی ملی شریف امامی ـ در پنجم شهریور ـ بسته شد.

تظاهرات و قیام 17 شهریور 57 به دلیل کشتار بیش از 4000 نفر از مردم در خیابان‌های تهران به‌ویژه میدان شهدا (ژاله) به جمعه سیاه معروف شد. این واقعه تنها بیست روز پس از واقعه آتش‌سوزی سینما رکس آبادان در 28 مرداد 1357 رخ داد. دولت جمشید آموزگار که با شعار دولت فضای باز سیاسی روی کار آمده بود بعد از واقعه سینما رکس آبادان مجبور به استعفا شد و در روز 4 شهریور، محمدرضا پهلوی از جعفر شریف امامی که فرزند روحانی و رئیس مجلس سنا بود و به برخی مخالفت‌ها با دولت هویدا مشهور بود، دستور داد تا دولتی با شعار آشتی ملی تشکیل دهد.

اندکی بعد و در روز سیزدهم شهریور، راهپیمایی بزرگ عید فطر در تپه‌های قیطریه تهران، تبدیل به تظاهرات بر ضد حکومت شاهنشاهی شد. به دنبال این تظاهرات، ناآرامی‌های دیگری نیز تا روز شانزدهم شهریور به وقوع پیوست.

دعوت‌کننده اصلی راهپیمایی روز هفده شهریور روحانی‌ای به نام علامه یحیی نوری بود. این فرد از مبارزین ضد نظام شاهنشاهی بود که به‌صورت انفرادی عمل می‌نمود و ساکن اطراف میدان ژاله بود. از اولین ساعات صبح روز جمعه، مردم برای شرکت در راهپیمایی و نماز جمعه به امامت علامه یحیی نوری راهی میدان ژاله گردیدند. غافل از آنکه از ساعت 6 صبح، حکومت‌نظامی توسط فرماندار تهران ارتشبد "غلامعلی اویسی" اعلام و در حال اجرا بود و اجتماع بیش از سه نفر هم ممنوع بود. اعلام دیرهنگام حکومت‌نظامی (ساعت 6 صبح همان‌روز) دلایل شلوغی این تظاهرات بود.

فرماندهان نظامی ابتدا چند بار با بلندگو از مردم خواستند که متفرق شوند و وقتی با بی‌تفاوتی مردم روبه‌رو شدند، به‌سوی آنان آتش گشودند. فرمانداری نظامی تهران آمار 87 کشته و 250 مجروح را تأیید نمود. اما مخالفان اعلان داشتند که در این روز بیش از 4000 نفر کشته شده‌اند و تعداد کسانی که تنها در میدان ژاله جان باخته‌اند 500 نفر است.

این واقعه خونین دارای پیامدهایی نیز بود که عزتمندی ایران را به وجود آورد:

1- تزلزل در اراده رژیم در رویارویی با ملت

2- تزلزل ارتش

3- تعمیق شکاف بین مردم و حکومت پهلوی

4- تشدید سردرگمی آمریکا در برابر مسائل ایران

5- گسترش اعتصابات و تضعیف روزافزون دولت

6- وحدت ملت ایران

7- اقتدار بیش‌ازپیش رهبری ایران

8- و ...