پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

مسأله سقط جنين، مسأله‌اي است كه از گذشته در جوامع بشري مطرح بوده و در نظامهاي حقوقي بسياري از كشورهاي جهان مورد توجه قرار گرفته است. در دنياي معاصر، پيشرفت‌هاي علمي در زمينه‌ي پزشكي و شناخت مراحل رشد جنين، ضرورت بازنگري در مباحث فقهي و حقوقي مربوط به جنين را نمايان مي‌سازد. بسياري از مسائل اجتماعي مانند عدم تقارن در جنسيت، داشتن فرزند زياد، بارداري هاي ناخواسته و يا نامشروع بودن فرزند، زمينه مساعدي را براي سقط جنين فراهم نموده است. بسياري از فقها نظريات گوناگوني ارائه كرده اند. دين اسلام نيز به دليل كرامتي كه براي انسان در نظر گرفته، حتي براي مرحلۀ انعقاد نطفه و قبل از دميده شدن روح، ارزش خاصي قائل است. اين رساله ديدگاه مذاهب خمسه، خصوصاً فقه اماميه، در خصوص سقط جنين را مورد بحث و بررسي قرار داده است.در اين رساله به آيات قرآن و روايات استناد شده است و ديدگاه مذاهب مختلف اهل سنت (شافعي ـ حنبلي ـ مالكي ـ حنفي) و نگاه علمي متخصصين پزشكي ، نيز از جمله مواردي بودند كه در اين تحقيق به آنها توجه گرديد. بيشتر فقهاي اسلام، سقط جنين را در هر مرحله از تكون، در صورتي كه دليل موجهي براي آن وجود نداشته باشد، حرام مي‌دانند. براساس قاعده‌ي «نفي عسر و حرج»، حرمت سقط در شرايطي منتفي بوده و بايد از ضرر بزرگتر جلوگيري كرد و اساس آن قاعدة تقدم اهم بر مهم است. براي مزاحمت جنين در رحم، دليل متقني وجود ندارد تا بتوان با استناد به آن، حق حيات را از مادر سلب نمود. در مزاحمت حيات جنين با ادامۀ حيات مادر، سقط جنين براي مادر مجاز خواهد بود. با قاعده‌ي « نفي حرج» حكم حرمت برداشته مي شود و قاعده نفي حرج، بر همۀ احكام از جمله تقيه حكومت دارد. حرمت سقط جنين از ديدگاه بيشتر فقهاي اماميه، يك مسئله مطلق نبوده وداراي استثنائاتي است. توجه به آموزه هاي ديني و فقه اماميه، تبيين كننده راه درست خواهد بود.