پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

جهاد، يكي از مسائل اساسي و داراي اهميت و از فروعات دين مبين اسلام است، از بهترين عبادات و طاعاتي است كه سبب تقرب الهي، فضل و رحمت و مغفرت پروردگار است، به همين جهت بر ساير اعمال نيز برتري دارد. جهاد في سبيل الله، باعث استقرار و حفظ پايه‌هاي حكومت اسلامي، برپايي عدالت و از بين رفتن فساد و گمراهي است. قرآن كريم صريحاً بر مسئله جهاد و دفاع در برابر دشمنان تأكيد كرده است، در اين ميان همواره با چالش‌هايي از سوي برخي مفسرين و روشنفكران روبه‌رو شده است. از جمله علامه طباطبائي از مفسرين شيعه، صاحب تفسير نفيس الميزان و شيخ محمد عبده و شاگردش محمد رشيد رضا از مفسرين اهل سنت و رشيدرضا معروف به سلفي گري بوده است كه درباره جهاد و دفاع ديدگاه‌هاي خويش را بيان كرده‌اند، از اين رو نگارنده بر آن شد به‌صورت تطبيقي به بررسي ديدگاه‌هاي ايشان بپردازد. ايشان، در مسائلي چون؛ وجوب جهاد و دفاع، شرايط و قوانين و آداب جهاد، اهداف جهاد، اوصاف مجاهدان ... داراي نكات مشترك از جمله وجوب جهاد و دفاع با كفار و مشركين، لزوم حفظ و استقرار حكومت اسلامي، برپايي عدالت، هم نظرند. در برخي موارد نيز داراي اختلاف نظر مي‌باشند از جمله اينكه علامه طباطبائي بر وجوب جهاد دفاعي تأكيد دارد اما رشيدرضا، جهاد دفاعي را از نوعي هجومي آن بيان و تأكيد دارد. موارد اختلاف و اشتراك دو مفسر در پژوهش حاضر مورد بحث و بررسي قرار گرفت، منتهي با توجه به اينكه تفسير الميزان، تفسير جامع و كاملي است و تفسير المنار به جهت ناتمام ماندن، در پژوهش حاضر، نگارنده ناچار به بررسي برخي از آيات گرديد.