پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اين پژوهش به كاوش در ديدگاه‌هاي دو تفسير معتبر اسلامي، الميزان و مجمع‌البيان، درباره حقوق فردي و اجتماعي زنان مي‌پردازد. حقوق زنان مفهومي بنيادي در حوزه ي حقوق بشر و عدالت اجتماعي است كه به مجموعه اي از حقوق و آزادي هاي مرتبط با زنان اطلاق ميشود كه شامل حقوق فردي و حقوق اجتماعي است. علامه طباطبايي در تفسير الميزان با اتخاذ رويكردي فلسفي و عرفاني، به تبيين جايگاه زن در پرتو مفاهيم قرآني و اصول فلسفه اسلامي اهتمام ورزيده است. وي بر عدالت و توازن در حقوق زنان و مردان تأكيد كرده و تفاوت‌هاي موجود را ناشي از تفاوت‌هاي طبيعي و نقش‌هاي اجتماعي مي‌داند. در مقابل، تفسير مجمع‌البيان به قلم فضل بن حسن طبرسي، با رويكردي جامع‌نگر و فقهي به تحليل آيات مربوط به حقوق زنان پرداخته است. طبرسي با استناد به روايات و منابع تاريخي، به تبيين نقش‌ها و وظايف زنان در خانواده و جامعه پرداخته و بر اهميت رعايت حقوق زنان تأكيد كرده است. اين تحقيق با مقايسه اين دو رويكرد، به بررسي شباهت‌ها و تفاوت‌هاي موجود در تفسيرهاي ارائه شده مي‌پردازد. و تلاش است كه با واكاوي و مقايسه آيات مربوط به حقوق زنان در اين دو تفسير، تاثير عوامل محيطي و گذر زمان بر تفسير آيات مربوط به زنان در تفسير الميزان را مورد بررسي قرار دهد.هر دو تفسير در تلاشند تا حقوق زنان را در چارچوب تعاليم اسلامي تبيين كنند، اما با روش‌ها و تأكيدات متفاوت. اهداف اصلي اين پژوهش، بررسي تأثير اين رويكردها بر فهم و تفسير آيات قرآني مرتبط با حقوق زنان و بررسي قابليت استفاده از اين تفسيرها به عنوان منابعي ارزشمند براي ارتقاي حقوق زنان و تحقق عدالت اجتماعي. در نهايت، اين پژوهش نشان مي‌دهد كه هر دو تفسير الميزان و مجمع‌البيان به عنوان منابعي غني براي مطالعه و تحليل حقوق زنان در اسلام قابل استفاده هستند. با اين حال، براي ارائه يك تصوير جامع و به‌روز از حقوق زنان، ضروري است كه اين تفسيرها در كنار مطالعات فقهي، حقوقي و اجتماعي معاصر مورد بررسي قرار گيرند.