پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

تحقيق پيش رو بر اين است كه شخصيت علمي، فرهنگي و اجتماعي محمد بن ابي عمير كه از بزرگان اصحاب ائمه در سده دوم و سوم هجري است را گزارش و تحليل كند؛ اين منظور با تكيه بر متون تاريخي، معاجم روايي و كتب رجالي صورت گرفته است. او چهار امام معصوم يعني امام صادق، امام كاظم، امام رضا و امام جواد (عليهم السلام)را درك كرده و از اصحاب سه تن از ايشان شمرده مي‌شود كه در كنار صحابي بزرگي چون هشام بن حكم، به پاسپاني استوار براي معارف اهل بيت عليهم السلام بوده است. وي در حوزه‌هاي دانشيِ گوناگوني مانند فقه، تفسير، حديث و كلام تبحر داشته و آثار علمي پرشمار او در موضوعات مرتبط با آنها گواه بر اين مدعاست. شمار احاديث وي بنا به بررسيهاي نويسنده به ۴۳۲۹ تا ۶۲۸۸ مي‌رسد. با نگاهي به روايات رسيده از او در موضوعات ياد شده، انتظام، جامعيت و عمق شخصيت علمي او قابل مشاهده است. واكاوي حوزه دانشي و خصوصيات فردي، اجتماعي او در سايه احوالات و چالشهاي عصر محمد بن ابي عمير، در سه فصل و در قالب زيست نامه، شخصيت علمي و نقش و جايگاه فرهنگي اجتماعي به انجام مي رسد. در فصل و گفتار زيست‌نويس او بيان شده است كه وي شخصي مشهور با لقب و كنيه و خاندان و از بزرگان مورد اعتماد و به لحاظ دارايي از تجار بغداد به شمار مي آيد. در فصل و گفتارهاي علمي آمده است كه او فقيهي محدث و متكلمي بحّاث و در مناظره همطراز هشام بن حكم است و حتي در دانش نجوم، نامور است. آثار فقهي، كلامي و حديثي او افزون بر تعداد فراوان و گوناگوني آن، كاملا متكي بر معارف اهل بيت عليهم السلام است و مشايخي چون سه امام معصوم، بزرگاني از شيعه و حتي عالماني از اهل سنت را در كارنامه دارد.