پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

خداوند متعال در كتاب خويش، براي تبيين و تفهيم معارف قرآني، از روشهاي گوناگوني استفاده كرده است. يكي از فنون بيان در قرآن، كه در جهت تبيين معارف در آيات متعدد بكار رفته است، قسم ميباشد. با رهيافت به عرصه اين مبحث و دريافت معالم آن، كليد فهم بسياري از آيات قرآن در اختيار انسان قرار گرفته و بينشي جامع نگر در كاربرد اين اسلوب در قرآن، در اختيار انسان قرار گرفته است. وجود قسم در قرآن، جهت برداشتن شك و ترديدها و ابطال شبهات و اقامه برهان و تاكيد بر حقيقت اخبار است، تا نفس مخاطب، با پذيرش خبر و رويداد، مطمئن شود، خصوصا در مسائل و امور بزرگي كه مورد قسم واقع مي شود. سوگند از نظر ادبي به سوگند استعطافي و غير استعطافي، ظاهر و مضمر، صريح و غير صريح، مفرد و متعدد، انشايي و خبري تقسيم ميشود. سوگندهاي قرآن، از نوع سوگندهاي غير استعطافي است. از اهداف سوگندهاي قرآني ميتوان به تاكيد، تعظيم و بزرگداشت مقسم به، رهنمون شدن به اسرار نهفته در اشيايي كه به آنها سوگند ياد ميشود،و همچنين اثبات مطالبي كه بر آن سوگند ياد ميشود اشاره كرد. خداوند در قرآن به ذات مقدس خويش، پيامبر، روز قيامت، فرشتگان، ماه، خورشيد، و ...سوگند ياد كرده است؛ در حالي كه خداوند بينياز از سوگند ميباشد. از فلسفهها و معارف نهفته در سوگندهاي قرآني كه در اين پژوهش مطرح شده است، عبارت از: اهميت سوگندهاي قرآن از لحاظ مقسم به و مقسم له، اهميت و واقعيت مورد قسم در موارد انكار، شك و ترديد، اتمام حجت و متوجه ساختن بشر به فوايد موجود در سوگندهاي قرآني مي باشد. پژوهش حاضر، به روش كتابخانهاي و با استفاده از تفاسير قرآن و منابع ديگر به بررسي مفهوم وفلسفه سوگندها پرداخته است.