پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اين تحقيق به روش كتابخانه اي وتوصيفي،با موضوع "بررسي و تحليل قاعده اصلح از ديدگاه متكلمان اسلامي" مباني وادلهي موافقين و مخالفين قاعده اصلح از نظرمعتزله،اشاعره،اماميه دررابطه با اين قاعده وكاربردهاي هردو ديدگاه را بيان كرده است.اين موضوع كه مرتبط با افعال الهي است بررسي مي كند آيا بر خداوند واجب است كه بهترين رابيافريند با پاسخ به اين مساله تحليلي صحيح نسبت به فعل الهي و جايگاه انسان به عنوان يكي از افعال الهي در اين عالم خواهيم داشت.موافق قاعده اصلح معتقد است طبق قدرت مطلق الهي وعدم بخلش خداوند چيزي رافروگذار نميكند اما به شرط وجود داعي و عدم صارف.مباني آنان نيز حسن وقبح عقلي،حكمت وغايتمندي افعال خداست.مخالف قاعدهياصلح دردين ودنيا با مبناي حسن و قبح شرعي،حكمت به معناي ملاك بودن فعل الهي در حسن افعال و عدم غايتمندي خداوند چيزي رابرخدا نمي تواند واجب بداند ودليل آنان نقضهايي همچون بيمعناشدن شكر، واجب شدن تفضل،بيمعنا شدن دعاو....اما مخالفيني كه تنها قاعدهي اصلح دردنيا را رد ميكنند در مباني مشترك با موافقين قاعده اصلحند ولي اصلح را امر بينهايتي ميدانند كه حد يقفي ندارد پس قدرت الهي به آن تعلق نميگيرد چرا كه اصلح امري محال خواهد شد.يعني ارادهي خدا مخير بين دوامر ممكن يعني صالح و اصلح نيست؛بلكه مخير بين امر ممكن و محال است. قائلين به تفصيل نيز درمباني مشترك با موافقين هستند كه معتقدند درصورت وجود داعي اصلح واجب ودرغيراينصورت غيرواجب خواهدبود.وجوب وجود امام، عصمت پيامبر، افضليتامام از اهم كاربردهاي اعتقاد به وجوب اصلح وامكان عوالم ممكنه ازكاربرد اعتقاد به عدم وجوب است.اما مسالهي شر از ديدگاه متكلمان به غير از اشاعره لطفي است الهي كه يا براي عبرت است يا باعوض بعد از آن جبران ميشودو با اين مساله برخورد ديني شده و زير مجموعه ي قاعده ي لطف قرارميگيرد.