پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چکیده دیدگاه ارائه‌کننده
 آیات و روایات بسیاری برافزایش نسل مسلمانان دلالت دارد، آیه 46 سوره کهف فرزندان را زینت زندگی دنیوی می داند و آیه 89 سوره انبیاء، انبیاء الهی از خداوند ذریه صالح خواستند، هم چنین در روایتی پیامبر (صلی‌الله علیه وآله) بر زیادی جمعیت امتش مباهات می کند و امام باقر (علیه‌السلام) به ازدواج با زنان زایا تشویق می کند و از ازدواج با زنان نازا نهی می-کند. خداوند بندگان خود را آفریده و معیشت آن ها را نیز تدبیر می کند؛ زیرا خداوند خود می فرماید: «هیچ جنبنده ای در زمین نیست، جز آنکه روزی اش بر خداست؛ خداوند از همه چیز (انسان ها و حیوانات) آگاه است و برای هرکس به‌تناسب حالش روزی می دهد، همه‌چیز در این عالم بر اساس حساب‌وکتاب است» (هود: 6)؛ بنابراین انسان هر تعداد فرزند داشته باشد، خداوند روزی آن ها را می دهد، نعمت ها و خزائن غیب الهی که عقل انسان ها از فهم آن ناتوان است، بسیار زیاد است؛ انسان باید باعقل و فهم خود و اعتقاد به رزاقیت خداوند، برای کسب روزی بر خدا توکل کرده و تلاش کند.
برخی از علما و فقهای شیعه معتقدند که کنترل موالید و جلوگیری از بارداری، در سطح خرد یا کلان، باروح اسلام و آیات قرآن مغایر است؛ مرحوم آیت¬الله محمدحسین تهرانی ازجمله علمایی بودند که به دو دلیل با مسئله کنترل جمعیت شدیداً مخالفت کردند؛
دلیل اول: آیات و روایاتی است که دراین‌باره وجود دارد؛
دلیل دوم: دسیسه و نقشه صهیونیسم برای کاهش جمعیت مسلمانان است که مردم را از فقر و مشکلات معیشتی می-ترسانند درحالی‌که این مسئله با استفاده بهینه از منابع بسیار زیاد موجود در کشور و مدیریت صحیح قابل حل است.
چکیده دیدگاه منتقد
در جامعه کنونی برای تربیت فرزندان صالح در صورت زیاد بودن آن¬ها در خانواده ها بسترسازی فرهنگی نشده است و یا نسبت به زمان گذشته کم رنگ شده است، هم چنین این باور در بین مردم وجود دارد که در خانواده هایی با فرزند کمتر، والدین ازلحاظ اقتصادی، آموزشی، فرهنگی و تربیتی هزینه و زمان بیشتری را برای فرزند خود اختصاص می دهند؛ ولی این  کار با افزایش فرزندان امکان پذیر نیست و یا به نحو مطلوب انجام نمی شود؛ باید توجه داشت که بعد از تولد فرزند باید از او حمایت مادی و معنوی کرد؛ بنابراین اقدام به فرزند آوری بدون در نظر گرفتن شرایط و امکانات خانواده و بدون برنامه ریزی قبلی، کار صحیحی نیست؛ زیرا با افزایش جمعیت خانوار، خانواده ها با مشکلات متعددی ازجمله تأمین نیازهای ضروری زندگی مثل خوراک، پوشاک و مسکن مواجه خواهند شد؛ هم چنین در صورت افزایش جمعیت بیکاری بیشتر شده و موجب بزه کاری و افزایش جرائم اجتماعی ازجمله دزدی، اعتیاد، فساد، فحشا و... در جامعه می شود، درحالی‌که اگر جمعیت کم باشد، همه این موارد قابل‌کنترل و اصلاح است.
نتایج دیدگاه موافق
شواهد قرآنی و روایی برافزایش نسل و جمعیت

•  رزاقیت خداوند؛
•  اعتقاد به نعمت‌ها و خزائن غیب الهی؛
•  نظر برخی علماء و فقها شیعه.

نتایج دیدگاه مخالف

•  عدم  بسترسازی و آماده سازی فرهنگی در مردم برای فرزند آوری؛
•  عدم‌حمایت مادی و معنوی بعد از تولد فرزند؛
•  فرزند  کمتر موجب تربیت صحیح¬تر؛
•  افزایش بیکاری و فقر معیشتی؛
•  افزایش جرائم اجتماعی.

جمع‌بندی داور
 خداوند  روزی‌رسان است، ولی باید اسباب روزی فراهم باشد و انسان خود نیز به‌صورت جدی بکوشد؛ زیرا صرف اعتقاد به رزاقیت خداوند کافی نیست؛ هم چنین داشتن فرزند کمتر تضمینی برای تربیت صحیح او نیست؛ زیرا خانواده-هایی که فرزند کمتری دارند، با مشکلات روحی بیشتری مواجه هستند؛ از طرفی اگر شخص در محیط خانواده تربیت صحیحی داشته باشد، جامعه نمی تواند موجب انحراف او به‌سوی جرائم اجتماعی مثل فساد، اعتیاد و... شود؛ اما این مطلب که بسیاری از اقشار جامعه امروز، توان مالی و اقتصادی برای فرزند آوری بیشتر ندارند، سیاه نمایی است؛ زیرا ناتوانی مالی قشر کوچکی از جامعه موجب تعمیم این نظریه به سایر اقشار نمی شود؛ بلکه مشکل عمده در فرزند آوری، الگوبرداری از سبک زندگی غربی است.
کنترل جمعیت به برنامه¬ریزی فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در سطح کلان نیاز دارد که مسئولان باید این وظیفه را انجام دهند تا در صورت اعمال آن، مشکلی به وجود نیاید.
کلیدواژه ها: کنترل جمعیت، افزایش جمعیت، خانواده، معیشت.