پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چکیده نظرات استاد ارائه کننده بحث :
وضعیت اشتغال زنان در زمان ناصرالدین شاه زمزمه هم دوشی زنان با مردان را داشتند و در زمان پهلوی تبدیل به فریاد شد که زنان خواستار حضور در جامعه همچون زنان غرب بودند.
دگرگونی فکری که در با انقلاب اسلامی به وجود آمد موجب حضور زنان مسلمان در جامعه و به تبع آن طرح اشتغال زنان نیز به دو گونه مطرح گردید.
1.    اشتغال زنان متدین در جامعه پزشکی؛ که در این عرصه زنان متدین بنا به احساس تکلیف، وارد عرصه اشتغال شدند.
2.    اشتغال گروهی از زنان با اعتقادات پهلوی که معتقد بودند به دلیل تشاوی حقوق زن و مرد، باید زنان در تمام عرصه های اشتغال وارد گردد.
در دهه های اخیر زنان با خروج از گستره ی خصوصی و ورود به گستره ی عمومی و عرصه هایی از کار که پیش از این در سلطه مردان بود، سهم زیادی از نیروی کار جوامع را به خود اختصاص داده اند و تقریباً در همه جای دنیا اشتغال زنان خارج از خانه روبه فزونی است.
از سوی دیگر زنان هنوز هم اکثریت اعظم کارهای بی مزد درون خانه یا اجتماع را انجام می دهند مانند مراقبت از کودکان و سالمندان، تهیه غذای خانواده، حفظ محیط زیست و مساعدت داوطلبانه به گروه های آسیب پذیر و نابرخوردار.
چالشی که در اینجا مطرح می شود در دو بند مطرح می گردد:
الف: اشتغال زنان مجاز است یا مباح؟
ب: در وضعیت کنونی اشتغال زنان چه منافع و چه مضراتی خواهد داشت؟ به طور کلی در خصوص حقوق انسانی زنان در زمینه اشتغال و حقوق اقتصادی آنان، آیا به موازات این روند و تغییرات پیش آمده در نقش های زنان در جامعه، تغییری نیز در نقش های سنتی و مسئولیت های خانوادگی آنان صورت پذیرفته است؟

چکیده نظرات استاد منتقد :
روایاتی مبنی بر تقسیم کارهای در خانه بین حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) وجود دارد و این نشان از اثر گذاری روانی حضور زنان در خانواده دارد. در ضمن در قرآن زنان را مایه آرامش مردان معرفی کرده است. زنان از لحاظ آماری نیمی از اعضای جامعه هستند و حضور نامتعال آنان می تواند موجب مسموم کردن فضای جامعه گردد.
اسلام مخالف فعالیت زنان است؛ چون ابتدا وظیفه همسری و مادری را در خانه دارد. و اشتغال در بیرون ضرورتی ندارد.
با توجه به شرایط کنونی جامعه، بیکار بودن مردان و اشغال زنان با درآمد پایین، موجب کاهش آمار ازدواج، افزایش فساد، اختلال در رفتارها و ناهنجاری های اخلاقی در جامعه خواهد شد.
با توجه به طبیعت زنان و عدم نظارت بر محیط و شرایط کاری آنان؛ اشتغال آنان آسیب زا خواهد بود چون موجب تغییر نقش های زنان و مردان خواهد بود و شخصیت اصلی آنان نیز از بین می رود.
اشتغال زنان در جامعه موجب از بین رفتن اقتدار مردان شده در حالیکه طبق آیه «الرجال قوامون علی النساء»؛ سرپرستی و امور خانواده به عهده مردان گذاشته شده است.

نتایج دیدگاه موافق:
1.    در اشتغال زنان باید جنبه های مختلف را در نظر داشت. خانواده در اولیوت قرار دارد اگر محیط جامعه سالم باشد و زنان صدمه نبینند اشتغال اشکالی ایجاد نمی کند و فشار اقتصادی که بر روی خانواده است موجب ضرورت این امر می گردد. احکام و شرایطی که در سایر ادوار تاریخی بوده، با جامعه الان متفاوت است.
2.    رویاایت و احادیث در عصر نبوی، اشاره بر این دارد که زنان در عرصه های جنگ، پشت جبهه ها مشغول فعالیت بودند و در ریسندگی و پارچه بافی حضور داشتند. در جامعه کنونی نیز باید زمینه هایی فراهم گردد تا زنان متناسب با زمینه های علمی و مهارتی خود، فعالیت داشته باشند و ایمن بودن در محیط کار نیز به ایمان شخص بستگی دارد.
3.    در سوره نساء، آیه 32 بیان شده است: «زنان از آنچه به دست می آورند، صاحب آن هستند». این آیه نشان دهنده این مطلب است که اشتغال زنان در جامعه کنونی بلامانع می باشد.

نتایج دیدگاه مخالف :
1.    روایاتی مبنی بر تقسیم کارهای در خانه بین حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) وجود دارد و این نشان از اثر گذاری روانی حضور زنان در خانواده دارد. در ضمن در قرآن زنان مایه آرامش است. زنان از لحاظ آماری نیمی از اعضای جامعه هستند و حضور نامتعال آنان می تواند موجب مسموم کردن فضای جامعه گردد.
2.    اسلام مخالف فعالیت زنان است چون ابتدا وظیفه همسری و مادری را در خانه دارد. و اشتغال در بیرون ضرورتی ندارد.
3.    با توجه به شرایط کنونی جامعه، بیکار بودن مردان و اشغال زنان با درآمد پایین، موجب کاهش آمار ازدواج، افزایش فساد، اختلال در رفتارها و ناهنجاری های اخلاقفی در جامعه خواهد شد.
4.    با توجه به طبیعت زنان و عدم نظارت بر محیط و شرایط کاری آنان؛ اشتغال آنان آسیب زا خواهد بود چون موجب تغییر نقش های زنان و مردان خواهد بود و شخصیت اصلی آنان نیز از بین می رود.
5.    اشتغال زنان در جامعه موجب از بین رفتن اقتدار مردان شده در حالیکه طبق آیه «الرجال قوامون علی النساء»؛ سرپرستی و امور خانواده به عهده مردان گذاشته شده است.
6.    اینکه باور نداریم حضور زنان در خانواده و تربیت فرزندان اشتغال به حساب نمی آید آسیب بزرگی محسوب می شود. که به تبع عدم این باور؛ زنان به دنبال حضور در جامعه می باشند و تربیت فرزندان با چالش های زیادی روبرو خواهد شد.

 جمع بندی داور :
در خصوص حضور در اجتماع و اشتغال؛ خلطی صورت گرفته است. اینکه زنیان می توانند در جامعه حضور داشته باشند ولی شاغل نباشند. جایز بودن اشتغال زنان در سوره نساء و همچنین در بیان داستان دختران شعیب مطرح شده است. هرچند اندیشمندانی هستند که با حضور زنان در مخالف هستند چه برسد به اشتغال آنها.(مانند علامه تهرانی) در اینجا اشتغال زنان در جامعه در کارهای مورد نیاز اجتماع دارای پیامدهای مثبت و منفی خواهد شد.  مجموعا برنامه هایی که در مجامع و محافل وجود دارد؛ اکثریت مردم مخصوصا قشر متدین آسیب ها را می شناسند و به این نتیجه رسیده اند که اشتغال زنان در ایران از دو مقوله به بی راهه می رود: اشتغال بی ضابطه زنان؛ موجب آسیب بر قوامیت مردان، و آسیب جسمی و روحی بر زنان خواهد شد. قرآن با صراحت قوامیت مردان را بیان می کند. زن با روحیه لطیف نیاز به قوامیت دارد تا در برابر طوفانهای جامعه مصون بماند. زن زایش گر و رویش گر و رویش دهنده است و وصف جمال خداوند دراو تجلی کرده است. خانه اولین حصه جامعه است. کارکرد اصلی زن در جامعه به صورت نرم افزاری است و قدرت سخت افزاری در دست مردان است. جامعه باید به محضر زن برود نه زن در محضر جامعه باشد.