پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

ماليات حكومتي، حقي كه هر فرد يا گروهي، مطابق بهره‌برداري كه از منابع مشترك در جامعه دارد بايد به عنوان تكليف شرعي بپردازد. ماليات در شرع مقدس اسلام به چهار بخش: «خمس، زكات، خراج، جزيه» تقسيم مي‌شود؛ ازآنجاكه اغلب پژوهش‌هايي كه در رابطه با موضوع ماليات و وجوهات شرعي انجام‌گرفته، فقط به بررسي جزئي هركدام پرداخته است؛ در اين نوشتار سعي شده، ماهيت ماليات قانوني و وجوهات شرعي مشخص شود و رابطه بين اين دو نظام مالي به صورت كلي تبيين شده و راهكار مناسب براي ايجاد هرچه بهتراين رابطه ارائه شود. براي تحقق اين هدف، پس از بيان مباني و مفاهيم موضوع، ابتدا ابعاد حكومتي ماليات‌هاي شرعي ازجمله لزوم گردآوري وجوهات شرعي و اجباري يا اختياري بودن پرداخت اين وجوهات و نقش حكومت در قبال ماليات‌هاي شرعي و سپس ابعاد شرعي ماليات‌هاي حكومتي ازجمله تاريخچه ماليات و ديدگاه‌هاي متفاوت در مورد ماليات و جواز اخذ آن، بيان‌شده و آنگاه به بررسي رابطه اين دو نظام مالياتي پرداخته‌شده است. ازجمله دستاوردهاي اين تحقيق اين است كه وجوهات شرعي بر ماليات‌هاي قانوني ارجحيت دارد ولي به علت مشكلات اقتصادي و لزوم تأمين منابع و زير ساخت دولت اسلامي، اخذ مالياتهاي قانوني نيز لازم مي باشد. ولي با اين وجود امكان جايگزيني هيچ يك به جاي ديگري وجود ندارد؛ بنابراين هيچ راه حلي كارساز نيست مگر اين‌كه بتوان زيرساخت‌هاي ماليات و وجوهات را با يك‌ديگر هماهنگ ساخت.