پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

از قواعدى كه به آن در استنباط تكاليف در موضوعات اعتماد شده و در متون دينى مطرح گرديده، قاعده قرعه است. قرعه سابقه اي بس ديرينه دارد، و انبياء الهي به تصريح قرآن از اين شيوه استفاده كرده اند. قرعه كشي يكي روش هاي رايج در حل اختلاف و غير آن به شمار مي رود، و اين رسم كهنه، از گذشته تا زمان حاضر نيز ادامه دارد، قرعه كشي انواع مختلفي داشته كه در ميان امت هاي پيشين نيز معمول بوده است .به عنوان مثال، در برخي امت هاي پيشين، پياده سازي اين قاعده بدين منوال بوده كه نام افراد را بر تيرك هاي چوبي مي نوشتند و آن ها را در آب روان مي افكندند. هر تيركي كه بر روي آب مي ماند، فردي كه نامش بر روي آن نوشته شده بود، انتخاب مي شد. نوشتار حاضر به تبيين ديدگاه قرآن و روايت و فقها پيرامون قرعه پرداخته است. قرعه، نزد فقها اماميه و اهل سنت يكي از قواعد مسلم فقهي است كه در كثيري از ابواب فقه جريان دارد. در ميان فقها، اختلافي در مشروعيت اصل قرعه وجود ندارد و فقط در موارد جواز آن اختلاف وجود دارد. قاعده قرعه، هم داراى مدرك قرآنى و هم مستند روايى است. علاوه بر اينها اجماع علما را به همراه داشته و اهل فقاهت، هر كجا كه موضوعات مشتبه و مشكل باشند، بدان تمسك مي جويند ، و عمل به مقتضاي آن يك حكم عقلايى است. به اين معنا كه عقلاء، در صورت بسته شدن تمام راهها، قرعه را راهي براي رسيدن به واقع مى دانند و به وسيله آن رفع مشكل و اشتباه مي كنند. كليد واژه: قرعه ،مشكل ، معضل ،شبهه ، اصل ، اماره، استصحاب