پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده: شناخت خداي سبحان و افعال و آثار او و بحث توحيد در درجه اي از اهمّيّت است كه كمتر آيه اي در قرآن يافت مي شود كه بطور مستقيم يا غير مستقيم به آن نپرداخته باشد. در آيات آغازين سوره حديد (6آيه ابتدايي) بحث بسيار قابل تأمّل و جالبي پيرامون توحيد و صفات الهي دارد. با دقت نظر در اين آيات پي به صفاتي مي توان برد كه خود زمينه اي براي معرفت هر چه بيشتر پروردگار مي تواند باشد. البته پس از مراجعه به كتب تفسيري متوجه مي شويم كه محور اصلي اين آيات يك موضوع كلامي نيز مي باشد لذا براي فهم بهتر مقصود واقعي آيات ،نياز به مراجعه به كتب كلامي و روايي مي باشد. اين پژوهش به ديدگاه اهل بيت و اهل سنت پرداخته است، لذا در كنار روايات اهل بيت به ديدگاه علما اهل سنّت در خصوص توحيد و مراتب آن و هم چنين صفات باريتعالي كه در اين آيات آمده و نحوه ارتباط آنها با ذات اقدس رپرداخته است. مراحل سه گانه توحيد ذاتي و صفاتي و افعالي در محور توحيد نظري مي باشد ولي آنچه بعد از اين 3 مرحله مترتب مي شود، توحيد عملي است كه پرداختن به آن نيازمند پژوهش ديگري مي باشد. فرق اسلامي در مسئله توحيد ذاتي اتفاق نظر داشته ولي در خصوص توحيد افعالي و صفاتي از نظر مبنايي با هم اختلافاتي دارند و اين منشأي براي اختلاف ديدگاه ها در برخي از فروع كلامي شده است. فرق اسلامي براي نظرات خود ادّله نقلي و عقلي را مطرح نموده اند. با بررسي و مقايسه آنها، نظريّه اي كه مطابق با اصول عقلاني و وحياني مي باشد، كلام و ادّلة اهل بيت (عليهم السّلام)و اماميّه بوده و اين امر باعث گرديده كه اين ديدگاه مورد پذيرش واقع گردد، دراين پژوهش به بيان ديدگاه هاي تفسيري برخي از اهل سنت وشيعه پرداخته ودر نهايت نظر حق را با ادّله مطرح خواهيم كرد. كليد واژه ها: تفسير تطبيقي، تسبيح خداوند، صفات و اسما الهي، توحيد، فريقين