پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده تقيه واژه اي عربي از ريشه ي«وقي» به معني نگهداري، گرفته شده است ودراصطلاح نيز به معني مخفي نمودن حق از ديگران يا اظهار خلاف آن است به جهت مصلحتي كه مهم تر از مصلحت اظهار كننده ي آن مي¬باشد. تقيه از جهت متقي فيه به تقيه درحكم وموضوع، به لحاظ شكل ظاهري آن به كتماني واظهاري وبه لحاظ انگيزه وهدف متقي به خوفي ومداراتي واز جهت متقي منه نيز به تقيه ازكفار وتقيه از مسلمانان قابل تقسيم مي¬باشد.اين حقيقت مترقي هم در اديان قبل، مانند داستان حضرت ابراهيم و حضرت يوسف علي نبينا واله وعليهما السلام وهم از زمان صدر اسلام مانند داستان عمار ياسر و.... وجود داشته است، همچنين نمونه¬هايي ازتقيه هم دربين رؤساي مذاهب اربعة اهل سنت وجود داشته است .مباني مشروعيت تقيه نزد شيعه عبارت اند از آيات، روايات، عقل واجماع كه اين مباني نزد اهل سنت درآيات وروايات نبوي منحصر مي¬شود. از آنجا كه تقيه يكي از دستورات ديني هست طبيعتا حد ومرزهايي براي آن وجود دارد كه شرع مقدس آن¬ها را بيان نموده است كه از آن به احكام تقيه تعبير مي¬شود وبراي آن دونوع حكم تكليفي و وضعي بيان شده است واز مهم ترين احكام وضعي تقيه مي¬توان به مسئله اجزاء اشاره نمود كه اصل اولي براين است كه عملي كه خلاف حكم واقعي به خاطره تقيه انجام شد فاسد است وبنابر اصل ثانوي با استفاده از عموم روايات اين باب، اجزاء فهميده مي¬شود. به اين حقيقت مترقي شبهات زيادي وارد شده است كه مي¬توان به پنج قسم كلي تقسيم نمود: 1.شبهات مربوط به اصل تشريع وجواز تقيه 2. شبهاتي كه مربوط به كساني است كه از آنها تقيه صورت ميگيرد. 3.شبهاتي كه مربوط به اعمالي است كه درآن تقيه صورت مي¬گيرد. 4. شبهاتي كه مربوط به پيامدها ونتايجي است كه تقيه به بار مي¬آورد. 5.شبهات كه مربوط به شخص تقيه كننده مي¬باشد. كه البته فقها سعي در پاسخ به اين شبهات را داشته اند.