تحقیق)به معنای جستجوی روشمند برای رسیدن به حقیقت و اهداف مورد نظر پژوهشگر(، از
موضوعاتی است که دارای اهمیت بسیار است. عملکرد علمای اسلام که بر اساس تعالیم دین،
تألیفات فراوانی تا پایان حیات پر برکتشان داشت هاند، گواه این امر است. با این وجود به نظر می رسد
که در حوز ههای علمیه و دانشگا هها آنچنان که باید به امر پژوهش پرداخته نم یشود. بنابراین لازم
است، تدبیرات اساسی در جهت پرداختن به این مهم پدید آید. از این رو پژوهش و توجه عمیق و
دقیق به آن برای کلیه دانش پژوهان نه تنها ضروری بلکه لازم و نیازی جدی است.
ضرورت پژوهش در حوزه های علمیه
پژوه شهای کاربردی و اساسی، در میزان توسعه و ارتقای بنیه علمی و تکنولوژیک کشورها،
نقش مهمی را ایفا م یکند؛ زیرا غایت تحقیق در عرص ههای مختلف و در سطح جامعه، در
حقیقت، گسترش دانش و ارائه نتایج کاربردی و راهبردی جهت حل مشکلات و معضلات و
مسائل نوپیدای جامعه است که این مهم، از مقاصد اصلی شریعت مبین اسلام م یباشد.
دین اسام در قالب آیات و روایات، انسان را به تفکر، تحقیق و پژوهش ترغیب م یکند.
سوگند خداوند متعال به حرمت قلم و نگارش، در اولین آیات نازل شده بر قلب پیامبر)ص( گویای
چنین نگرش و تفکری است. بزرگداشت دانش و دانشمندان ، مذمت سطحی نگران ، تشویق
جویندگان و فراگیران دانش در پرتو آیات وحی، گویای این اهمیت است.
لذا مسئولان مربوطه در جهت عملکردی و کاربردی کردن تحقیقات طلاب باید نهایت تلاش
خویش را مبذول دارند. مدیران و پژوهشگران خلاق قطعا باید را در جهت فراهم کردن تمامی منابع،
امکانات لازم و تأمین شرایط مساعد،ا ز قبیل تجهیز کتابخان هها، منابع دیجیتالی،ا عطای فرصت چاپ
مقالات طلاب در نشریات علمی و...، تمام توان خویش به کار برند. این امر، حداقل این فرصت را به
طلاب خواهد داد که با دغدغه کمتر و تمرکز فکری دقی قتر به امر تحقیق مبادرت ورزند تا تحقیقات
کاربردی در جهت حل مسائل مختلف جامعه و پاسخ به نیازها و مشکلات گوناگون انجام شود.
در این عرصه مهم و قابل تأمل، اساتید حوزه، نقش کلیدی و حائز اهمیتی را ایفا م یکنند.
موضوعاتی است که دارای اهمیت بسیار است. عملکرد علمای اسلام که بر اساس تعالیم دین،
تألیفات فراوانی تا پایان حیات پر برکتشان داشت هاند، گواه این امر است. با این وجود به نظر می رسد
که در حوز ههای علمیه و دانشگا هها آنچنان که باید به امر پژوهش پرداخته نم یشود. بنابراین لازم
است، تدبیرات اساسی در جهت پرداختن به این مهم پدید آید. از این رو پژوهش و توجه عمیق و
دقیق به آن برای کلیه دانش پژوهان نه تنها ضروری بلکه لازم و نیازی جدی است.
ضرورت پژوهش در حوزه های علمیه
پژوه شهای کاربردی و اساسی، در میزان توسعه و ارتقای بنیه علمی و تکنولوژیک کشورها،
نقش مهمی را ایفا م یکند؛ زیرا غایت تحقیق در عرص ههای مختلف و در سطح جامعه، در
حقیقت، گسترش دانش و ارائه نتایج کاربردی و راهبردی جهت حل مشکلات و معضلات و
مسائل نوپیدای جامعه است که این مهم، از مقاصد اصلی شریعت مبین اسلام م یباشد.
دین اسام در قالب آیات و روایات، انسان را به تفکر، تحقیق و پژوهش ترغیب م یکند.
سوگند خداوند متعال به حرمت قلم و نگارش، در اولین آیات نازل شده بر قلب پیامبر)ص( گویای
چنین نگرش و تفکری است. بزرگداشت دانش و دانشمندان ، مذمت سطحی نگران ، تشویق
جویندگان و فراگیران دانش در پرتو آیات وحی، گویای این اهمیت است.
لذا مسئولان مربوطه در جهت عملکردی و کاربردی کردن تحقیقات طلاب باید نهایت تلاش
خویش را مبذول دارند. مدیران و پژوهشگران خلاق قطعا باید را در جهت فراهم کردن تمامی منابع،
امکانات لازم و تأمین شرایط مساعد،ا ز قبیل تجهیز کتابخان هها، منابع دیجیتالی،ا عطای فرصت چاپ
مقالات طلاب در نشریات علمی و...، تمام توان خویش به کار برند. این امر، حداقل این فرصت را به
طلاب خواهد داد که با دغدغه کمتر و تمرکز فکری دقی قتر به امر تحقیق مبادرت ورزند تا تحقیقات
کاربردی در جهت حل مسائل مختلف جامعه و پاسخ به نیازها و مشکلات گوناگون انجام شود.
در این عرصه مهم و قابل تأمل، اساتید حوزه، نقش کلیدی و حائز اهمیتی را ایفا م یکنند.
تدریس دروس مختلف حوزوی به سبک پژوهش محور و ترغیب و تشویق طلاب به امر
پژوهش، از اقداماتی است که اساتید حوزه در جهت ایجاد انگیزه و ترغیب طلاب به امر نگارش
م یتوانند انجام دهند. اساتید روش تحقیق و پژوهش با تبیین جایگاه و شیو ههای علمی و عملی
تحقیق از قبیل: بیان چگونگی نگارش و تبیین موضوع در پژوه شهای موضوع محور و تبیین
مسئله در پژوه شهای مسئله محور، توجه به پیشین هشناسی و قدمت تحقیقات جهت جلوگیری
از تحقیقات تکراری و کلیش های، شفا فسازی اهداف خرد و کلان پژوهش و نقش مؤثر آن در
پیشرفت جامعه و پیشبرد اهداف آن، م یتوانند، طلاب را در انجام این امر خطیر یاری رسانند.
انتظارات از طلاب
مهمترین وظیفه طلاب در این گستره، در وهله اول، نگرش واقع بینانه و محققانه، تلاش مستمر
و مداوم و مطالعه روشمند تمامی دروس منظور شده در سطح تحصیلات حوزوی است. اتکال به
خداوند متعال، رعایت اصول اخلاقی قبل از تمامی امور مذکور، از الزامات طلبگی و معیار اصلی ورود
به عرصه دی نپژوهی است که موجب برکات و توفیقات روزافزون الهی در همه ابعاد زندگی طلاب
خواهد شد. از طلاب فرهیخته حوز ههای علمیه انتظار م یرود که در جهت کاربردی کردن دانش
الهی در محدوده اخلاق، مسائل نوپیدای جامعه و حل معضلات و شبهات عقیدتی گام بردارند و به
سوی تحقیق در زمینه موضوعات بدیع، پژوه شپذیر و مورد علاقه روی آورند.
از طلابی که به تحصیل در سطوح سه و چهار ارتقا یافت هاند، انتظار م یرود که تحقیقات
تخصّصی در زمین ههای گوناگون را بدست گرفته و در جهت تبدیل قضایای خارجیه به
قضایای حقیقیه نهایت تلاش خویش را مبذول نمایند
پژوهش، از اقداماتی است که اساتید حوزه در جهت ایجاد انگیزه و ترغیب طلاب به امر نگارش
م یتوانند انجام دهند. اساتید روش تحقیق و پژوهش با تبیین جایگاه و شیو ههای علمی و عملی
تحقیق از قبیل: بیان چگونگی نگارش و تبیین موضوع در پژوه شهای موضوع محور و تبیین
مسئله در پژوه شهای مسئله محور، توجه به پیشین هشناسی و قدمت تحقیقات جهت جلوگیری
از تحقیقات تکراری و کلیش های، شفا فسازی اهداف خرد و کلان پژوهش و نقش مؤثر آن در
پیشرفت جامعه و پیشبرد اهداف آن، م یتوانند، طلاب را در انجام این امر خطیر یاری رسانند.
انتظارات از طلاب
مهمترین وظیفه طلاب در این گستره، در وهله اول، نگرش واقع بینانه و محققانه، تلاش مستمر
و مداوم و مطالعه روشمند تمامی دروس منظور شده در سطح تحصیلات حوزوی است. اتکال به
خداوند متعال، رعایت اصول اخلاقی قبل از تمامی امور مذکور، از الزامات طلبگی و معیار اصلی ورود
به عرصه دی نپژوهی است که موجب برکات و توفیقات روزافزون الهی در همه ابعاد زندگی طلاب
خواهد شد. از طلاب فرهیخته حوز ههای علمیه انتظار م یرود که در جهت کاربردی کردن دانش
الهی در محدوده اخلاق، مسائل نوپیدای جامعه و حل معضلات و شبهات عقیدتی گام بردارند و به
سوی تحقیق در زمینه موضوعات بدیع، پژوه شپذیر و مورد علاقه روی آورند.
از طلابی که به تحصیل در سطوح سه و چهار ارتقا یافت هاند، انتظار م یرود که تحقیقات
تخصّصی در زمین ههای گوناگون را بدست گرفته و در جهت تبدیل قضایای خارجیه به
قضایای حقیقیه نهایت تلاش خویش را مبذول نمایند
منبع: ویژه نامه پنجمین چشنواره حلی استان تهران
