چکیده
این اثر با موضوع تیپ شناسی قوم بنی اسرائیل به عنوان یک جامعه مدل قرآنی به روش توصیفی تحلیلی به نگارش در آمده است. بررسی ویژگیهای قوم بنی اسرائیل و شناخت نقاط قوت و ضعف این قوم و بررسی ویژگیهای جامعه آرمانی و تطبیق آن دو با یکدیگر برای دستیابی به جامعه مطلوب قرآنی است از اهداف تحقیق است. جامعهای که نظام روابط اجتماعی آن مبتنی بر ضوابط قرآنی است. حق مداری، ولایت مداری، هدایت محوری، عدالت محوری، فضیلت محوری، اخلاق محوری، کرامت محوری، علم محوری، قانون محوری و فرهنگ محوری از مهمترین ویژگیها و مؤلفههای آن خواهد بود. بر خلاف جامعه بنی اسرائیل که با صرف نظر از ویژگی های مثبت این قوم، داشتن ویژگیهایی چون کفر و بیایمانی، گرایش به سحر و جادو، شبهه افکنی، نژاد پرستی، پیامبرکشی، فسق و بهانه جویی و... ، نقطة مقابل جامعة مطلوب قرآنی قرار گرفتند. با بررسی و مقایسه تطبیقی ویژگیهای جامعه بنی اسرائیل و جامعه آرمانی با استناد به قرآن کریم، ویژگیهای جامعه مطلوب قرآنی ترسیم خواهد شد. جامعهای که دارای زیباترین دنیای دلانگیز معنوی است که آن جامعه همان آرمان شهر مطلوب قرآنی است.
جامعهای که در رابطهاش با آفریدگار و تدبیرگر امور هستی، بر اساس آگاهی، ایمان و عشق با خویشتن بر اساس خودسازی و آراستگی به ارزشها و جمال وکمال معنوی عمل میکند. با سرلوحه قرار دادن: عدالت و احسان، مهر و بشر دوستی، مردم خواهی و رعایت حقوق انسان ها در قلمرو ارزشهای بنیادی و پایدار اخلاقی، مسیر دینداری مطلوب اعضای خود را شکوفا نموده و تقویت مینماید. بر خلاف جامعه ای که اگر در آن ارزشهای اخلاقی، به عنوان اصل لاینفک ایمانی و اعتقادی و دینداری مطلوب مورد توجه قرار نگیرد، عواطف انسانی اعضای آن رو به انحطاط رفته و در نتیجه منجر به بیدینی و عدم اعتقادشان به مبدا هستی و گسترش روز افزون فساد و تباهی میگردد.
کلید واژه ها: تیپ شناسی، جامعه شناسی، جامعه بنی اسرائیل، جامعه آرمانی، جامعه مطلوب قرآنی
نتیجه
موضوع مقاله حاضرتیپ شناسی قوم بنی اسرائیل برای دست یابی به جامعه مطلوب قرآنی است؛ جامعه ای که از نظر قرآن، مطلوب بوده و از سیر دینداری آرمانی با زیباترین جلوه های عشق به سرچشمه ی کمال و جمال برخوردار است؛ اجتماعی که از فضایل اخلاقی پایداری جهت ثبات دینداری مطلوب بهره مند است،بر خلاف جامعه ای که با داشتن ویژگی هایی چون کفرو بی ایمانی،تحریف دستورات الهی، پیامبر کشی ، شبه افکنی، گرایش به سحروجادو، فسق و بهانه جویی و...نه تنها از داشتن ثمرات جامعه ای سالم و مطلوب محروم شدند بلکه مورد لعن و غضب الهی نیز قرار گرفتند و در قرآن نیز در بسیاری از آیات به آن اشاره شده که همان جامعه بنی اسرائیل می باشد. بنایراین برای دست یابی به آرمان شهر قرآنی و دنیای دل انگیز معنوی باید معیارها وشاخصه های جامعه مطلوب قرآنی راشناخت و در راه رسیدن به مؤلفه هایی چون حق طلبی، ولایت محوری، قانون گرایی ،هدایت محوری، عدالت خواهی،کرامت محوری و...نهایت تلاش صورت گیرد چنین جامعه ای جامعه مشورت، مشارکت و حاکمیت بر سرنوشت است ،جامعه ی مهر و گذشت، عدل و انصاف، تربیت، سازندگی و تزکیه است. جامعه ای است که در رابطه اش با آفریدگار و تدبیرگر امور هستی بر اساس آگاهی ، ایمان و عشق با خویشتن بر اساس خودسازی و آراستگی به ارزش ها و جمال وکمال معنوی، با طبیعت بر اساس آبادانی و بهره وری به عنوان وسیله رشد و نردبان کمال و با همنوع بر اساس عدالت و احسان، مهر و بشر دوستی، مردم خواهی و رعایت حقوق انسان ها عمل می کند و در قلمرو ارزش های بنیادی و پایدار اخلاقی، مسیر دینداری مطلوب اعضای خود را شکوفا نموده و تقویت می نماید. بر خلاف جامعه ای که اگردر آن ارزش های اخلاقی، به عنوان اصل لاینفک ایمانی و اعتقادی و دینداری مطلوب مورد توجه قرار نگیرد، عواطف انسانی اعضای آن رو به انحطاط رفته و در نتیجه منجر به بی دینی و عدم اعتقادشان به مبدا هستی و توحید خداوند و گسترش روز افزون فساد و تباهی می گردد.
فهرست منابع
- قرآن کریم
-نهج البلاغه
-آجیلی ، هادی ، 1390 ،یهود وصهیونیسم از منظر قرآن کریم ، تهران ، دانشگاه امام صادق (ع) ، اول .
-بروجردی، سید ابراهیم ،1341، تفسیرجامع، تهران، صدر ،اول.
- ترمذی ، محمد ،279،سنن ترمذی ، دارالرائد العربی ،ترمذ.
- الحسینی ،حسین بن احمد ، 1366 ، تفسیر اثنی عشری ، تهران ، میقات ، اول .
- حر عاملی ،محمد بن حسن ،1403، وسایل الشیعه ، بیروت ، دارالاحیاء التراث العربی ،پنجم .
- حنبل ،ابوعبدالله احمد،780، صحیح حنبل ، بی نا ،مرو .
- دشتی ، محمد ،1379،شرح نهج البلاغه ، تهران ،مشهور ، اول .
- شیرازی ، سید صادق ، 1381 ، دنیا بازیچه یهود ،قم ، بینش آزادگان ، اول .
- طباطبایی ، محمد حسین ،1363 ، تفسیر المیزان ، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی ، قم ، جامعه مدرسین حوزه علمیه ، اول .
- طبرى، محمّدبن جریر ، تاریخ الطبرى ،ج 1، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، روائع التراث العربى .
- طبرسی ،1409 ، تفسیر مجمع البیان ، ترجمه سید ابراهیم میرباقری ، تهران ، فراهانی .
- طالقانی ، سیدمحمود ، 1366 ، تفسیر پرتوی از قرآن ،تهران ،شرکت سهامی انتشار .
- عیّاشى، محمدبن مسعود بن ،1363، تفسیر عیاشى، ج،2تهران، المکتبة العلمیة الاسلامیه .
-غلامی ، مهدی ، 1385 ،کرامت انسانی در حکومت مهدوی ،مجله معرفت، ش 6015-،1023.
- فیض کاشانی ،محسن، 1418،الاصفی فی تفسیر القرآن ، قم ، دفتر تبلیغات اسلامی .
-کاشانی ، ملافتح الله ، 1344 ، تفسیر منهج الصادقین ، تهران ، اسلامیه .
- کفعمی ، ابراهیم بن علی ،1423 ، مصباح ، قم ، محبین .
- کوئن ،یروس ، 1378، میانی جامعه شناسی ، ترجمه ی غلام عباس توسلی ، و رضا فاضل ، بی نا، تهران
- مالکوم همیلتون ، محسن ثلاثی ،1377، جامعه شناسی دین ، تهران ، تبیان .
- مجیدی ، محمد رضا ،دژاکام ، علی ،1377 ، جامعه مدنی واندیشه دینی ، تهران ،دفتر نشر معارف .
- مکارم شیرازی ، ناصر ، 1366 ، تفسیر نمونه ، تهران ، اسلامیه .
- مصطفوی، سيد جواد، اصول كافى، ترجمه مصطفوىنويسنده ، كتاب فروشى علميه اسلاميه
مكان چاپ: تهران.
- مهاجرنیا، محسن ،جامعه آرمانی در اندیشه سیاسی مقام معظم رهبری،1386، فرهنگ واندیشه اسلامی ، قم ، حوزه علمیه
-نجفى خمينى، محمد جواد، تفسیر آسان،1398 ق، انتشارات اسلاميه، تهران
-سایت مقام معظم رهبری(Leader. Ir)
