چکیده
قرآن مجید در برگیرنده ی مجمو عه ای از اصول وضوابط هماهنگ بافطرت انسان است که همواره بر تارک اندیشه ها چون خورشید می درخشد وعزت وعظمت رابه انسان هدیه می کند، انسان ها یی که زندگی اجتماعی دارند وچنین زندگی ایی بدون وجود نظم و قانون و حاکمیت حتی یک روز هم امکان پذیر نیست. منشأمشروعیت حکومت ،ولایت خداوندی است . واین مقتضای اصل توحید در همةمراتب واز جمله در توحید ربوبی است (.....إن الحُکمُ إلّالِلّه.....)واز آن جا که هدایت محسوس وملموس جامعةبشری از طرق مختلف واز جمله تشکیل حکومت ،در مورد خداوند –که منزه از جسمانیت است-ممکن نیست ،این ولایت الهی توسط پیامبران به مرحلة ظهور وبروز رسیده است وپیامبران نیز آن را به اوصیای خویش سپرده اند ،چنانکه در اسلام نیز این ولایت از جانب پیامبر اکرم( صلّی الله علیه وآله ) به ائمة اهل بیت علیهم السّلام سپرده شده است ودر عصر غیبت امام معصوم (عج)طبق ادلة عقلی ونقلی ،فقیهان پارسا وبا کفایت عهده دار ولایت ورهبری جامعةاسلامی می باشند که باید رسالت هایی که خداوند بر عهده آنان نهاده است به خوبی ایفانمایندتازمینةرشد حکومت را فراهم کنند از رسالت های فردی حاکمان وکارگزاران دربعد نگرشی وگرایشی ؛مردمی بودن ،دارا بودن تخصص وتعهد ،سلامت نفسانی وپرهیز از مواضع تهمت و... ودر بعد رفتاری وعملکردی؛ مردم رابه حساب آوردن ،بامستضعفین زیستن ودر جهت مستضعفین بودن ،گره گشایی وبرآوردن حوایج مردم ،رازداری وخطاپوشی و...می باشد. از مهّم ترین عرصه هایی که حاکم در آن ورودپیدامی کند عرصة سیاست است که رسالت حاکم در این عرصه، حفظ کردن اقتدار ملّی در همة ابعاد سیاسی ،اقتصادی ،فرهنگی ونظامی است واین مّهم جز باپرهیز از سلطه پذیری وقطع ارتباط باستمگران وجهاد ودفاع حاصل نمی شودواز رسالت های حاکمان وکارگزاران در بعد اقتصادی حفظ کردن حاکمیت سیاسی وتحکیم ارزشهای معنوی واخلاقی وعدالت اقتصادی وقدرت اقتصادی است وقدرت اقتصادی بارشد واستقلال حاصل می شود واز رسالت های فرهنگی و اجتماعی حاکمان فراهم کردن زمینه رشد فرهنگی ،تطهیر وپاک سازی ،اصلاحات واقعی ، مبارزه بافساد وفحشا و......است.وازرسالت های مردم برای یاری رساندن حاکمان ورهبران دینی برای رشددادن حکومت :ولایت مداری ،حضور در صحنه ،غیرت دینی وملّی می باشد.
نتیجه گیری
از دیدگاه قرآن کریم عوامل حفظ و رشد حکومت الهی؛وجود رهبری صالح باصلاحیت الهی است که متصف به صفات پیامبران است که سعی دارد رسالت فردی و اجتماعی خود را مطابق با دستورات الهی انجام دهد وخود رااز مردم وبرای مردم می داند وبه دنبا ل گره گشایی مردم می باشد و به مردم ستم نمی کند ودرعملکرد(داخلی وخارجی )کاری خود، به حفظ کردن منافع و حقوق مردم توجه داردوسعی می کند برنامه های اجرایی خود را به گونه ای تدوین نماید که خللی به هیچ یک ازعرصه هایی که در آن فعالیت می کند واردنشود.
از مهّم ترین عرصه هایی که حاکم در آن وارد میشود عرصة سیاست است که حاکم باید در آن اقتدار ملّی کشور خود را در همةابعاد سیاسی ،اقتصادی ، فرهنگی ونظامی حفظ نماید واین مهّم جز باپرهیز ازسلطه پذیری وقطع ارتباط باستم گران وجهاد ودفاع حاصل نمی شود .
از رسالت های حاکمان وکارگزاران در ابعاد اقتصادی :حفظ حاکمیت سیاسی وتحکیم ارزش ها ی معنوی واخلاقی وعدالت اقتصادی وقدرت اقتصادی است وقدرت اقتصادی بارشد واستقلال حاصل می شود.
از رسالت های فرهنگی واجتماعی حاکمان ،فراهم کردن زمینه رشد فرهنگی ،تطهیر وپاک سازی ،اصلاحات واقعی ،مبارزه با فساد وفحشا وامربه معروف ونهی ازمنکروعدالت اجتماعی ورعایت آداب معاشرت حقوقی ،از بین بردن اختلاف طبقاتی و... است
مردم وقتی عملکرد رهبر ومسئول خود رامی بینند که باتمام وجود سعی براجرا کردن دستورات الهی دارند به چنین حکومتی امیدوار می شوند و باولایت پذیری و حضورفعال خود در اجرا شدن برنامه های حکومت حمایت خود رانشان میدهند واز مال وجان خود میگذرندتا برنامه های حکومت که قوانین الهی است اجرا شود.
فهرست منابع ومأخذ
* قرآن کریم (بی تا)، ترجمه ی مهدی الهی قمشه ای،(چاپ اول)،تهران:انتشارات تبلیغات اسلامی
* نهج‌البلاغه ،سيدرضی(1382)،ترجمه‌ي‌محمددشتی(چاپ،یازدهم)،قم:نشراسلام،موسسه‌فرهنگي،تحقيقاتي‌امير‌المؤمنيين
1.اسحاقی،سید حسین (1390)،مبانی وراهبرهای جهاداقتصادی (چاپ دوم)،قم:نشر هاجر
2.باتما‌نقليج،فريور (1381)،نظام‌مديريت‌باكيفيت،اسلام‌‌نظام‌سلامت طلبي‌فراگير، ابعاد‌علمي، عملي فرهنگ اسلامي-شناخت‌اسلام،تسبيح،ايمان،صالحات (چاپ دوم) ،تهران :انتشارات‌جمهوري‌اسلامي.
3.پژوهشکده تحقیقات اسلامی(1389) ،انسان مطلوب (چاپ سوم)قم: زمزم هدایت
4.بخشيان،ابوالقاسم(1383)،نهضت خدمت‌رساني از ديدگاه قرآن و سيره‌ي معصومين (چاپ اول)،قم: نشر روح
5.بهرام‌پور،ابوالفضل(1383)،نسيم حيات تفسير قرآن كريم (چاپ اول)، بي‌جا:انتشارات هجرت.
6.تويسركاني،محمدرضا(1384)،الگوي برتر(شيوه‌ي مبارزه پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله)با مفاسد اجتماعي) (چاپ دوم)، تهران:نشر آرام‌دل.
7.جمالي،نصر الله(1378)عوامل سقوط حكومت درقرآن و نهج البلاغه( چاپ اول )،قم :انتشارات نهاوندي.
8.جوادي آملي،عبدالله (1380)، انتظار بشر از دين (چاپ اول)،قم: مركز نشر اسراء.
9. جوادي آملي،عبدالله (1378)، بيان مرصوص امام خميني(ره)( چاپ دوم)،قم:مركز نشر اسراء.
10. جوادي آملي،عبدالله (1382)،تفسير موضوعي قرآن كريم هدايت در قرآن (چاپ اول)،قم: مركز نشر اسراء.
11. جوادي آملي،عبدالله (1386)،سرچشمه انديشه مجموعه مقالات و مقدمات كلامي،قم:نشر اسراء.
12. جوادي آملي،عبدالله (1388)، اسلام ومحیط زیست(چاپ چهارم )،قم: مركز نشر اسراء.
13.دلشاد تهراني،مصطفي (1379)،حكومت حكمت در نهج البلاغه(چاپ اول)،تهران:انتشارات دريا.
14. راغب اصفهاني(1383)،مفردات الفاظ قرآن،صفوان عدنان داوودي،(چاپ دوم )،قم:كيميا
15.ربانی گلپایگانی ،علی (1382)،آزادی و دمکراسی از دیدگاه اسلام ولیبرالیسم (چاپ اول)،قم:انتشارات مؤسسه آموزشی –پژوهشی مذاهب اسلامی
16.سبحاني،جعفر(1370)،منشور جاويد پيامبران در قرآن ( چاپ اول)،قم: نشر مؤسسه امام صادق(ع)
17. شاهرودي،حسين و ديگران (1385)،فرازهايي از معارف و اخلاق اسلامي (چاپ اول )،بی جا:نشر معاونت آموزش نيروي مقاومت بسيج.
18. شعراني،ميرزا ابوالحسن(1398)، نثر طوبي يا دايره المعارف لغات قرآن مجيد(چاپ دوم )،تهران :انتشارات اسلاميه.
19.عليزاده،محمد جواد(1377)،قرآن و مديريت راستين(چاپ اول )،مشهد:انتشارات رستگار.
20.فاضل لنكراني،محمد(1379)،آيين كشورداري از ديدگاه امام علي عليه السلام،حسين كريمي، چاپ هشتم، تهران:نشر فرهنگ اسلامي.
21. قرباني لاهيجي،زين العابدين(1380)،تفسير جامع آيات الاحكام و حكومت اسلامي و ولايت فقيه(چاپ دوم )،تهران:نشر سايه.
22. مكارم شيرازي،ناصروديگران (1375)،پيام قرآن(روش تازه‌اي در تفسير موضوعي)(چاپ دوم )،قم:مدرسه الإمام علي بن ابي‌طالب(ع).
23. مكارم شيرازي،ناصروديگران (1383) ،تفسير نمونه( چاپ بيست‌ونهم )،تهران:دارلكتب الاسلاميه
24.موسوي اصفهاني،سيد جمال الدین (1368)، ملاحظاتي پيرامون پيام‌هاي اقتصادي قرآن(چاپ اول )،بی جا:دفتر نشر فرهنگ اسلامي.
25.موسويان،سید عباس (1379) ،كليات نظام اقتصادي اسلام (چاپ دوم )،قم:دارالثقلين.
26. مهدوي،سيدسعيد(1381)، نگاهي به قصه و نكات تربيتي آن در قرآن(چا پ اول)،قم:بوستان كتاب،انتشارات دفتر تبليغات اسلامي.
27-مهيار،رضا(1370)،فرهنگ ابجدي (عربي- فارسي)ترجمه‌ي المنجد الابجدي ،چاپ اول،تهران:انتشارات اسلامي
28. مير سليم،سيد مصطفي(1380)، رستگاري تدبري در قرآن، تهران:بی نا.
29.محمودی خراسانی ،محمّد(1388)،عوامل اقتدار ملّی از منظر قرآن وحدیث ،(چاپ اوّل)،قم:ناشر کتاب آشنا .
30. نجفي علمي،محمد جعفر(1371)، برداشتي از جامعه و سنن اجتماعي در قرآن(چاپ اول )،تهران :انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي.
31.نصرتي،علي‌اصغر(1385)،نظام سياسي اسلام(چاپ سوم )،قم:مركز نشر هاجر.
32.هادوی تهرانی،هادی (1378)،مکتب ونظام اقتصادی اسلام (چاپ اول)،قم:موسسه فرهنگی خانه خرد.
33.هاشمزاده‌ي هريسي (1377)،فرهنگ قرآن،آموزش ترجمه و تفسير(چاپ هفتم)،تهران: موسسه‌فرهنگي نشر ورامين.
34.کیخا،نجمه(1389)،عدالت اجتماعی(چاپ اول )،تهران:انتشارات کانون اندیشه جوان.
