چکیده
در میان بانوان نمونه، حضرت مریم تنها زنی است که نام مبارکش در 12 سوره و در 34 آیه به صراحت ذکر شده و بیش از صد آیه به شرح حال ایشان پرداخته است و در کتاب مقدس 5 مرتبه نام ایشان بیان شده است. در رابطه با حضرت مریم گاه در لابلای کتب و گاه به صورت پژوهش مستقل، کتب مختلفی به زبان فارسیهای و عربی نوشته شده است.
حضرت مریم در قرآن و نیز کتاب مقدس به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است، ولی هیچ کتاب مستقلی به بررسی تطبیقی شخصیت حضرت مریم در قرآن و کتاب مقدس به زبان فارسی نپرداخته است. بررسی تطبیقی زوایای مختلف شخصیت حضرت مریم در قرآن وکتاب مقدس، به دلیل عدم پژوهش مستقل و جامع در این زمینه، ضروری می نماید.
با توجه به این که نام حضرت مریم در عهد قدیم نیامده است؛ بنابراین مراد از کتاب مقدس، عهد جدید می باشد.
این تحقیق به منظور مقایسه دقیقتر و موشکافانه تر، به بررسی شخصیت حضرت مریم در قرآن و کتاب مقدس و مقایسه تطبیقی آن در چهار مرحله ذیل پرداخته است: تولد و رشد و بالندگی مریم، بشارت روح القدس و بارداری مریم، ویژگی ها و صفات وی، تعامل عیسی با مادرش و سرانجام. محقق در هر مرحله ابتدا رویکرد قرآن و در پی آن دیدگاه کتاب مقدس را بیان کرده، سپس به مقایسه تطبیقی پرداخته است.
باشد تا برتری قرآن و عدم اختلاف در نقل این قصه را اثبات و به عبرت آموزی های زیبایی که می توان از این ماجرا در قرآن گرفت، اشاره شود. مسیحیت با وجود آنکه ادعای تقدسی خاص برای حضرت مریم را دارد، چهرهای شبهه انگیز و گاه عادی و آمیخته با اقوال متناقض در مورد ایشان ارائه داده است.
کلیدواژه ها: قرآن، کتاب مقدس، مریم،عیسی،زکریا
نتیجه گیری
قرآن و كتاب مقدس در رابطه با مريم عليها سلام جز درچند مورد كلي با هم شباهتي ندارند.شباهتهاي قرآن و كتابمقدس را ميتوان اولاً در اين دانست كه هر دو مريم عليها سلام را مادر عيسي عليها سلام دانسته اند و ثانياً به بارداري معجزه آساي مريم عليها سلام و بار گرفتن وي از نفخه الهي اشاره كرده اند. ولي هرگز آنطور كه قرآن كريم به مريم عليها سلام پرداخته كتاب مقدس به وينپرداخته است. درقرآن به مراحل تولد و رشد و بالندگي مريم اشاره شده و گوياي آن است كه تمام عوامل موثر بر تربيت عالي و رشد پاك شخصيت مريم(س)از جمله: مربي ،خودفرد، محيط، وراثت و عوامل معنوي و ماوراي طبيعي مهيا بوده است. ولي در كتاب مقدس از اين مرحله زندگي و بعد شخصيتي مريم سخني گفته نشده است.
در رابطه با بشارت روح القدوس و بارداري مريم(س) قرآن در عين بيان اتهامات وارده بر مريم(س)، شخصيت وي را در اوج پاكدامني و عفاف حتي در بيان واژگان ترسيم كرده است. حال آنكه در كتاب مقدس تعبيرهاي متفاوت و گاه متناقض در اين مرحله زندگي مريم (س) ديده مي شود و دربرخي موارد در حد يك شخص عادي مطرح شده است.
سراسر آيات مرتبط با مريم (س)از ويژگي هاي شخصيتي و صفات والاي مريم حكايت مي كند از جمله : برگزيده، عفيف، آيت الهي، عصمت، عابده، روزي داده شده، محدثه، صديقه و...حال آنكه در خود كتاب مقدس تنها وصف مبارك بودن و مورد نعمت واقع شدن و دخول ملائك بر او مدح شده است. در قرآن عيسي مدافع حريم مادرمطرح مي شود اگر چه به تعامل عیسی و مريم كمتر پرداخته است ولي او را باكره ترسيم نموده است، ولي در كتاب مقدس رابطه عيسي و مريم مخدوش جلوه نموده و براي مريم خانواده و فرزندان بيان كرده است كه اين موارد هم با تفاوت و گاه تناقض بيان شده است.
فهرست منابع
1- قرآن كريم
2- كتاب مقدس (2002)، (ترجمه قديم)، انتشارات ايلام.
3- الاطير، حسني يوسف (2003)، سرّ مريم بين الانجيل و القران، (الطبعه الثانيه) بي جا، مكتبه النافذه.
4- جوادي آملي، عبدالله (1377)، زن د رآيينه جلال و جمال، قم، نشر اسراء.
5- جوادي آملي، عبدالله (1366)، تفسيرموضوعي قرآن كريم، تهران، رجا.
6- حسيني شاه عبدالعظيمي، حسين (1364)، تفسير اثني عشر، تهران، ميقات.
7- حسيني بحراني، سيدهاشم (1365)، تفسيربرهان، قم، اسماعيليان.
8- خرمشاهي، بها الدين (1377)، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهي، تهران، دوستان و ناهيد.
9- رفيعي پور علوي علويجه، سيدعباس (1380)، حضرت مريم عليها سلام اسوه نجابت و عفاف، نور السجاد، قم.
10-رسوليمحلاتي، سيدهاشم (1384)، تاريخ انبياء، قصص قران از آدم تا خاتم النبين، (چاپ شانزدهم) قم، بوستان كتاب.
11-زمخشری، جارالله، بي تا، تفسير كاشف، بيروت، دارالكتب العربي.
12-شهيدي محلاتي، محمدعلي، بي تا، عيسي و مريم در قرآن، تهران، بی نا.
13-الشبستري، عبدالحسين، (1379)، اعلام القرآن، دفتر تبليغات اسلام يحوزه علميه قم، قم، مركز انتشارات.
14-شيمل، آنه ماري (1387)، عيسي و مريم در عرفان اسلامي، ترجمه و تحقيق: دكترمحمد حسين خواجه زاده، تهران، امير كبير.
15-شيمل، آنه ماری (1376)، تبيين آيات خداوند، ترجمه عبدالكريم گواهي، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي.
16-الصادقي الطهراني (1414)،عقائدنا، بيروت، موسسه النور للمطبوعات.
17-صحفي، محمد (1376)، قصه ها يقران، قم، نشر اهلبيت.
18-طباطبايي، محمدحسين (1377)، تفسير الميزان، قم، دفتر انتشارات.
19-طبرسي، ابوعلي فضل بن حسن (1408)، مجمع البيان، بيروت، دارالمعرفه.
20-طبرسي،ابوعلي فضل بن حسن،(1350)،مجمع البيان، هاشم رسول محلاتي، تهران، فراهاني.
21-طهماسبي، علي (1382)، مريم مادر کلمه، تهران، يادآوران.
22-عبدالباقي، محمد فواد (1374)، معجم المفهرس لالفاظ القرآن كريم، نشر پرتو، تهران.
23-عبود، حسن (2010)، السيده مريم في القرآن قرائه ادبيه (الطبعه الاولي) بيروت، لبنان، دارالساقي.
24-علامه طباطبايي، محمدحسين (1377)، تفسير الميزان، محمدباقر موسوي همداني، تهران، چاپخانه دفتر انتشارت اسلامي.
25-غروي، محمد (1378)، العظيمان المباركان عيسي و مريم في القرآن و السنه، دارالحق.
26-فهيم كرماني، مرتضي (1374)، زن و پيام آوري، ج2، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي.
27-قرائتي، محسن (1378)، تفسير نور، قم، در راه حق.
28-قمي، علي بن ابراهيم (1387) تفسيرقمي، نجف اشرف، مكتبه الهدي.
29-قنادي، صالح (1381)، قصه هاي قرآن ، قم، سازمان حوزه ها و مدارس علميه خارج از كشور.
30-كاشاني ها، زهرا (1381)، دو ابزار معجزه آسا در تربيت، تشويق و تنبيه، تهران، رامين، ج سوم،
31-كاشاني ها، زهرا (پاييز1387)، الگو بودن حضرت مريم عليها سلام درقرآن و انجيل، فصلنامه بانوان شيعه، سال پنجم، شماره17.
32-كزافيه ليون، رمز(1986)، معجم اللاهوات الكتابي، لژنه التعريف معجم اللاهوات الكتابي، دكتر ارنست سمعان، اسكندر ولي، بيروت، المكتبه الشرقيه.
33-الكليني، محمد بن يعقوب (1401)، اصول كافي ، بيروت، دارالتعاريف.
34-ماكس، جيمز (1349)، قاموس كتاب مقدس، تهران، كتابخانه طهوري.
35-مجلسي، محمدباقر(1366)، بحار الانوار، بيروت، موسسه الوفاه.
36-مجلسي، محمدباقر(1382)، حيوه القلوب، قم، انتشارت سرو.
37-مجلسي، محمدباقر(1367)، بخش امانت، ترجمه جلد23 تا 27 بحار الانوار، مترجم موسي خسروي، تهران، اسلاميه.
38-مطهري، مرتضي (1378)، نظام حقوق زن در اسلام، چاپ بيست و هفتم، تهران، صدرا.
39-مكارم شيرازي و جمعي (1370)، تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه.
40-مولند ، ايناز(1382)، جهان مسيحيت، محمدباقر انصاري و مسيح مهاجري، تهران، امير كبير.
41-ميشل، توماس(1377)، كلام مسيحي، حسين توفيقي، قم، مركز مطالعات و تحقيقات اديان.
مقالات
1- اي،آر،كرول، اف ام جلي، مريم شناسي، ترجمه: طيبه مقدم، مجله هفت آسمان، شماره24.
