چکیده
قرآن علاوه بر معرفی موجودات و نعمت های ظاهری و محسوس، از آفریدههای دیگر خداوند متعال نیز نام برده که ما را یارای درک حسی آنان نیست. دستهای از این موجودات ملائکه هستند. کلمه ملائکه به معنای موجوداتی است که مخلوق و واسطۀ بین خدا و عالم مشهود هستند. ملک موجودی فراطبیعی است که موجوداتی بسیارشریف و لطیف هستند و دارای ویژگی های نیک فراوانی هستند. در قرآن کریم، سخن صریحی دربارۀ ماهیت و چیستی فرشتگان نیامده است. آنچه مسلم است، فرشتگان ماهیتی مغایر با انسان و دیگر مخلوقات ذیشعور(جن و حیوانات) دارند؛ اما این مسئله که ماهیت آنها چیست، مورد اختلاف است. گروهی از دانشمندان مسلمان، فرشتگان را موجوداتی مجرد و غیرمادی می دانند و گروهی دیگر، آنان را دارای جسم لطیف به شمار می آورند.
خداوند در قرآن برای آنها بهترین توصیفات را آورده از جمله اینکه موجوداتی عاقل و باشعور هستند و سر بر فرمان خداوند دارند و هرگز معصیت نمیکنند. پیوسته مشغول تسبیح و تقدیس خداوند هستند. آنها نه غذا می خورند و نه آب مینوشند و نه ازدواج می کنند و نه خواب دارند و نه سستی و غفلت و ...
فرشتگان دارای وظایف بسیاری هستند که هر یک از آنها یا گروهی از آنها به کاری موظف می باشند، کارهای ایشان به دو دسته تقسیم می شود: وظایفی که در مورد شخص خاصی نیست؛ وظایفی که بعضی از فرشتگان به اعتبار شئون خویش در مورد اشخاص انجام می دهند.
در قسم اول می توان به شهادت وحدانیت، شفاعت و استغفار، خدمت به اهل بیت علیهم السلام و شیعیان آنها و ... اشاره کرد و در قسم دوم به دخالت فرشتگان در داستان حضرت زکریا (ع) ، فرشتگانی که به عنوان میهمان بر حضرت ابراهیم(ع) نازل شدند و سپس مأموریت هلاکت قوم لوط را انجام دادند و ... اشاره کرد.
کلیدواژه ها: فرشتگان، ملائک الهی، موجودات مجرد، جن، عالم مشهود.
نتیجه گیری:
«جهان شناسی» در قرآن، منحصر به موجودات محسوس نیست، زیرا این کتاب ارجمند، در میان آفریده های الهی که همه جزیی از گیتی هستند، از موجوداتی نیز نام می برد که ما یارایی درک حسی آنان را نداریم. دسته ای از این موجودات «ملائکه وفرشتگان» اند. به همین دلیل که ما با حس خود نمی توانیم آنان را درک کنیم، از ویژگی های وجودی آنان و ماهیتشان، نمی توانیم آگاهی داشته باشیم مگر همانقدر که آفریننده ی آنان در قرآن به ما معرفی فرموده است.
فرشته پیوسته مظهر کمال و زیبایی و یادرآور قداست و پاکی است. این ساکنان آسمان های خدا در دستگاه سلطنت کبریایی، از مقام و منزلتی خاص برخوردارند. و ایمان به وجود این موجودات غیبی را در ردیف ایمان به خود و رسول واجب شمرده است. و از میان آنان رسولانی بلند مرتبه برگزیده تا این سُفرای الهی با دستان پاک خود و به همراهی و مشایعت دیگر فرشتگان صحیفه هایی از نور حامل کلام خداوند را برزمین آورده و به پیامبران ابلاغ کنند. ملائکه واسطه هایغیبی الهی هستند. که بصورتی نامحسوس و قدسی، برتر از فکر و اندیشه ما بوده و درورای عالم مادی قرار دارند. و در نتیجه به خوانندگان گرامیتأکید می کند، که بایستی همگی سعی کنیم، این موجودات روحانی را که اکثر ادیان به آنمعتقد هستند، بیشتر بشناسیم و به آنها ایمان بیاوریم، زیرا از وجود پربرکت ایشان همدر این دنیا، هم در برزخ و قیامت کسب فیض خواهیم کرد و با شناخت هرچه بیشتر آن ها،سپاسگذار عظمت و الطاف پروردگار خواهیم بود.
فهرست منابع
|
*.
|
قرآن کریم
|
|
1.
|
ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج16
|
|
2.
|
جعفری، محمدتقی، 1378، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، تهران، انتشارات فرهنگ اسلامی.
|
|
3.
|
جوانمرد، عبدالله، مقاله انواع فرشتگان و ملائک الهی.
|
|
4.
|
حسینی فاطمی، سیدعلی، 1385، تاریخ در آیینه پژوهش، شماره 12.
|
|
5.
|
حمداللهی، لیلا، 1382، سیمای فرشتگان از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه، تهران، انتشارات بیان جوان.
|
|
6.
|
خرمشاهی، بهاءالدین، 1377، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی ج2، تهران، دوستان و ناهید.
|
|
7.
|
رجالی تهرانی، علیرضا، 1376، فرشتگان تحقیقی روایی و عقلی، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول.
|
|
8.
|
رضوانی، جابر، 1386، حضرت عزرائیل مامور معذور، قم، احسن الحدیث.
|
|
9.
|
سید رضی، 1379 ، نهج البلاغه، محمد دشتی، قم، الهادی.
|
|
10.
|
طباطبایی، محمدحسین، 1387، تفسیر المیزان، محمدباقر موسوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
|
|
11.
|
طبرسی، فضل بن الحسن، 1386، مجمع البیان، ج 8و9، محمد باقر موسوی همدانی، قم، انتشارات اسلامی.
|
|
12.
|
عزیزی، عباس، 1385، صحیفه سجادیه، قم، انتشارات صلاه، چاپ سوم.
|
|
13.
|
علل الشرایع
|
|
14.
|
قربانی، زین العابدین، 1390، جایگاه فرشته،شیطان، انسان و ... در آفرینش، تهران، انتشارات ملار.
|
|
15.
|
قرشی، علی اکبر، 1384، قاموس قرآن، ج6، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
|
|
16.
|
کریمی، مصطفی، مقاله نقش فرشته و پیامبر در وحی از نگاه قرآن و روایات.
|
|
17.
|
کلبادی نژاد، فائزه، ۱۳۹۱، مقاله حقیقت فرشتگان.
|
|
18.
|
مجلسی، محمدباقر، بی تا، بحارالانوار ج 6، 54، 56، 59، 79، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
|
|
19.
|
مصباح یزدی، محمدتقی، بی تا، اصول عقاید، ج2.
|
|
20.
|
مطهری، مرتضی، 1385، نبوت، تهران، انتشارات صدرا.
|
|
21.
|
مقاله فرشتگان، سایت Islam pedia.
|
|
22.
|
مکارم شیرازی، ناصر به همراه جمعی از فضلا و دانشمندان، 1375، پیام قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
|
|
23.
|
مکارم شیرازی، ناصر به همراه جمعی از نویسندگان، 1386، تفسیر نمونه، ج 4،11،17و21، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
|
|
24.
|
موسوی بجنوردی، کاظم، 1388، دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج8، تهران، مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی.
|
|
25.
|
نوفل، عبدالرزاق، 1373، جهان پریان و فرشتگان، ترجمه محمدجواد کرمی، همدان، انتشارات اسکاف همدان.
|
|
26.
|
همتی، مریم، 1389، انسان، فرشته و جن از دیدگاه قرآن و روانشناسی، تبریز، احرار.
|
