پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

 

 

نجمه رضوی

عضو هسته پژوهشی نجمه خاتون(س) مدرسه علمیه الزهرا(س) شیراز، فارس

استاد راهنما: حجه الاسلام و المسلمین جناب آقای دکتر حمید محمودیان

زمستان 1392

 

چکیده

رهایی از تقیدات و تکلیفات شرعی و به طور کلی شریعت، در لوای نام های گوناگون در تاریخ مذهب و اعتقادات بشری، سبقه ی طولانی دارد. این آزادی های افراطی و عدم توجه به دیانت و شریعت و تکلیف گریزی در گذشته در قالب فرقه هایی مانند اباحیه و اباحتیه ، بابکیه و خرمدینه و مرجئه نمود داشت . بی توجهی به تکالیف و فقه گریزی در قالبشعارهایی مانند آزادی انسان از شاخصه های اصلی این فرقه ها بوده است . امروزه نمود چنین تفکرات در مکتب های فکری مانند لیبرالیسم ، سکولاریسم ، پلوارلیسم و نحله های فکری مثل عرفان اوشو ، پلئولوکوئیلو و ... نمود دارد. اصلی ترین نقدی که به این جریانات وارد می شود ، آن است که آزادی بی قید و شرطی که آن ها عنوان می کنند هیچ گاه باعث رشد و موفقیت بشر نبوده و از منظر عقلی و نقلی بسیاری مردود شمرده شده است . آزادی های جنسی و بی بند و باری و لا ابالی گری نه تنها باعث رشد و نمود نیست بلکه عامل تضعیف شخصیت انسانی ، غوطه وری در منجلاب گناهان و سر منشاء بسیاری از بیماری های روحی و روانی است . این نوشتار به بررسی نمودهای فکری این جریان فکری در مکتب ها ، نحله ها و فرقه های اسلامی و غیر اسلامی پرداخته است .

 

 واژگان کلیدی:اباحیگری، تکلیف گریزی، لیبرالیسم ، سکولاریسم، پلوارلیسم، تصوف،مرجئه ، اوشو ، پائولوکوئیلو.

 

 

فهرست منابع

*قرآن کریم     1.ابن ابی الحدید، 1385 ق،شرح نهج البلاغه،تحقیق :محمد ابوالفضل ابراهیم بیروت ، دار احیاء الکتب العربیه .

2-آشوری،داریوش ،1366،دانشنامه سیاسی،تهران،سهرودی.

3-آمدی، عبد الواحد،1377غررالحکم، مترجم: سید هاشم رسول محلاتی، قم، دفتر نشر فرهنگ اسلام.

4-اسحاقی،سید حسین ،1384،آزادی در اسلام و غرب،قم، مرکز پژوهش های صدا و سیما.

5-اعوانی،غلامرضا ،«کلیاتی در باب اسلام و مدرنیسم» (گفتگو)، مجله ی سروش اندیشه، شماره ی سوم و چهارم، تابستان و پاییز 1381.

6-ایازی، سید محمد علی،1379،آزادی در قرآن،تهران، ذکر.

7-انوری، حسن، 1381،فرهنگ سخن،تهران، سخن.

8-اشعرین ، ابوالحسن،بی تا، مقالات اشعرین، بی جا، بی نا.

9-اوشو، 1384، آواز سکوت، مترجم جواد حسینی ، تهران ، هودین.

10-برلین،آیزابلا ،1371،دو مفهوم آزادی در فلسفه سیاسی، مترجم مرتضی اسعدی، تهران، انتشارات الهدی.

11-بازرگان، مهدی، 1344،احتیاج روز، مجموعه مذهب در اروپا، به کوشش سیدهادی خسروشاهی، شرکت سهامی انتشار، تهران.

12-بغدادی،عبدالقاهر ،1408ق،الفرق بین الفرق،بیروت ، دارالجیل.

13-بندرریگی،محمد1378، المنجد، تهران،بی نا،

14-باطنی محمد رضا و دیگران، 1385،فرهنگ انگلیسی به فارسی معاصر پویا، تهران ، فرهنگ معاصر .

15-بیات و دیگران، عبدالرسول ،1380،فرهنگ واژه ها، تهران، موسسه اندیشه و فرهنگ دینی.

16.برنجكار،رضا ،1383.آشنايي با فرق ومذاهب ،قم ،طه

17.پژوهشکده تحقیقات اسلامی، 1385،فرهنگ شیعه، قم، زمزم هدایت.

18.پتیک ،الیزابت ، بی تا«زنان در جنبش های دینی نوین» ترجمه ابوالفضل حقیری، کتاب نقد، سال نهم، شماره 45.

19.-  پائلو کوئیلو،1379، اعترافات یک سالک، ترجمه ی دل آرا قهرمان، تهران، بهجت.

20-________،1384،کنار رود بیدار نشستم و گریستم ، ترجمه آرش حجازی، تهران، کاروان.

21.________،1384،ورونیکا تصمیم می گیرد بمیرد،  ترجمه آرش حجازی ، تهران، کاروان.

22-تهانوی محمد علی ،1996 م ،موسوعه کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم ، بیروت، مکتب لبنان ناشرون.

23-تهرانی جواد ،1363،عارف و صوفی چه می گویند، بی جا، کتابخانه بزرگ اسلامی.      24-توحید فام،محمد،1378،چرخش های لیبرالیسم،تهران، روزنه.

25-جوان، حمیدرضا،  1388.تکلیف مداری و اباحه گری، قم، مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما.

26-جرخلیل ، 1363،فرهنگ لاروس، ترجمه سید حمید طبیبیان، تهران، امیرکبیر.

27-جعفریان، رسول، 1371، مرجئه؛ تاریخ و اندیشه،قم، خرم.

28-جوادی آملی عبدالله ، 1386، نسبت دین و دنیا، قم، اسراء .

29-__________،1390،حق و تکلیف در اسلام، قم، اسرا.

30_جهانبیگلو، رامین،1379،ایران و مدرنیته، تهران، گفتار.

31-حلی، ابومنصور ،مبادی الوصول علم الاصول، قم، مکتب الاعلام اسلامی، 1404.

32-حنایی کاشانی، محمد سعید،1378، مدینه احرار، مجله کیان، شماره 48، مرداد و شهریور.

33-حلبی، علی اصغر،1376،تاریخ علم کلام،تهران، اساطیر.

23-خاتمی، سید احمد،1380،فرهنگ علم کلام،تهران، صبا.

24-خمینی، سید حسن، 1387،فرهنگ جامع فرق اسلامی، تهران، بنیاد پژوهش های اسلامی.

25-خسروي حسيني، سيدغلامرضا  ،1375ترجمه وتحقيق الفاظ قرآن،تهران ،مرتضوي .

26-دیلمی احمد و مسعود آذربایجانی،1385، اخلاق اسلامی،قم، معارف.

27-دهخدا،،علی اکبر، 1377،لغت نامه دهخدا، تهران، دانشگاه تهران.

28-دفتر تبلیغات اسلامی،1390،جستارهایی در نقد تصوف، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.

29- دفتر تبلیغات اسلامی،1390،جستارهایی درباره عرفان های نوظهور و انحرافی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی

30-رکنی ، محمد تقی،مقاله اباحیگری در بوته ی نقد به نقل از سایت howzeh.net

31-رحیم پورازغدی،1381،حسن، اسلام و مدرنیته، فصلنامه کتاب نقد، شماره 23.

32  -ری شهری،محمد، 1362.میزان الحکمه،، مشهد، مرکز نشر مکتب علوم اسلامی،

33-رزول پالمر، رابرت،1363، تاریخ جهان نو، ج2،مترجم ابوالقاسم طاهری،تهران، امیرکبیر.

34.سجاديسید جعفر،،1373 ،فرهنگ معارف اسلامي ،تهران ،دانشگاه تهران.

35-__________،1370،فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی،تهران،ظهوری.

36-سلیمان زاده، یوسف، 1387،آزادی در اسلام، سنندج، تافگه.

36-سروش، عبدالکریم ،1378، بعثت و بحران هویت،مجله کیان،شماره 49،سال نهم.

37-سعيدي شاهرودي، علي وديگران ،1385رهيافت هاي از مكتب پيامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم)،قم،سپاه.

38-سبحانی، جعفر ،1386،سیمای فرانگان، قم، موسسه امام صادق(علیه السلام).

39-شیخ صدوق،1382،ثواب الاعمال، محمد رضا، انصاري محلاتي ،قم ،نسيم كوثر .

40.احمد حسین، شریفی ،1387،عرفان حقیقی و عرفان های کاذب،قم،صهبای یقین.

41.___________،1384،آیین زندگی؛ اخلاق کاربردی،قم،معارف.

42.شاکرین،محمد رضا، 1387،سکولاریسم، تهران ، اندیشه جوان.

43-صدر،محمدباقر، المعالم الجدیده الاصول،تهران، مکتب النجاح، ج دوم، 1395.

44-صابري يزدي،1375،الحكم الزاهره ،محمد رضا انصاري محلاتي،قم ،تبليغات اسلامي.

45.طریحی، فخرالدین،1362،مجمع البحرین،تهران،مرتضوی.

46.طوسی، خواجه نصیرالدین،1398 ق،کشف المرادفی تجریدالاعتقاد،ابوالحسن اشعری،تهران،اسلامیه.

47.عنایت،حمید،1363،سیری در اندیشه های غرب،تهران،حکیم.

43-عباسی،ولی ا..، 1381 ، اندیشه دینی و قرائت پذیری،کتاب نقد.

44- غفاری، حسین،1378،لیرالیسم مدرن و افول آمریکا (مقدمه) کتاب پروفسور رابرت اچ، بورک، مترجم الهه هاشمی، انتشارات حکمت، تهران.

45- غنی نژاد، موسی ،1357، سنت، مدرنیته، پست مدرن (گفتگو با اکبر گنجی)، تهران، انتشارات طلوع آزادی.

46- فیومی، احمد،بی تا،مصباح المنیرفی غریب شرح الکبیر الرافعی،بی جا. بی نا.

47-فعالی، محمد تقی1385، آفتاب ها و سایه ها،تهران ، نجم الهدی. 48.__________،1388،جنبش های نوظهور معنوی؛ نگرشی برآراء و اندیشه های اوشو، تهران، سازمان ملی جوانان.

49-قدردان قراملکی، محمدحسین،1384، قرآن و سکولاریسم، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. 50-__________________،1380،قرآن و پلوارلیسم،تهران، اندیشه جوان.

49-قلی زاده، امید ،1379،واژه شناسی اصطلاحات اصول فقه،تهران، بنیاد پژوهش های علمی فرهنگی نور الاصفیاء.

50- فولکیه، پل ،1373،فلسفه عمومی با مابعدالطبیعه، ترجمه ی یحیی مهدوی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران

51-کلینی،محمد،بی تا،اصول کافی،جواد مصطفوی،تهران، اسلامیه.

52-کونل،راینهارد، 1357،لیبرالیسم،منوچهری فکری ارشاد، تهران، توس.

53-كاشفي،محمدرضا ،1380، فرهنگ و مسیحیت در غرب، تهران، موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.

54-گواهی،عبدالرحیم،1374، واژه نامه ادیان، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

55-لین و لنکستر1362.، خداوندان اندیشه سیاسی، ترجمه ی علی رامین، ج سوم، تهران، موسسه ی انتشارات امیرکبیر.

56-مصباح یزدی،محمد تقی،1366،آموزش فلسفه،تهران،تبلیغات اسلامی.

57-مشکور، محمدجواد، 1387،فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، بنیاد پژوهش های اسلامی.

58-مشکینی اردبیلی،1348 ،علی، اصطلاحات اصول، قم، حکمت.

59-معین،محمد، 1380،فرهنگ فارسی، تهران، سرایش.

60-ملکیان، مصطفی،1380. «شناخت جهان، سرآغاز تجددگرایی»، مجله ی آیین، شماره ی نهم.

61.مطهری،مرتضی،1380،احیای تفکر اسلامی،تهران، صدرا.

62._________،1378،اخلاق جنسی،تهران،صدرا.

63.__________،بی تا، مجموعه آثار،تهران، صدرا.

64.مریجی، شمس الله،1387، سکولاریسم و عوامل شکل گیری آن در ایران، قم ،امام خمینی.

65.مظاهری سیف، محمد رضا، 1385، اخلاق موفقیت، هفته نامه پگاه، ش 198.

66. محمد تقی، مجلسی،1374،بحارالانوار؛ترجمه جلد پانزدهم،محمدباقر كمره اي،تهران،مهر.

67.____________،1363،بحارالانوار؛ترجمه جلدچهارم،موسوی خسروی، تهران، اسلامیه.

61-نصری، عبدالله ،1383،گفتمان مدرنیته،تهران،دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

62-_________،1383، انتظار بشر از دین،تهران،موسسه فرهنگ و دانش معاصر.

63-نصر، حسین ،«معنویت و علم، همگرایی یا واگرایی» ، ترجمه ی فروزان راسخی، مجله نقد و نظر، سال پنجم، شماره سوم و چهارم، شماره پیاپی 19-20، تابستان و پاییز 1378.

64-نصر،سیدحسین ، 1378،«دین و بحران زیست محیطی»، ترجمه ی محسن مدیر شانه چی، فصلنامه ی کتاب نقد، سال پنجم، شماره ی 17-18.

65- نراقي،احسان ،1382، «حقوق بشر، از رویا تا عمل» مجله ی آفتاب، سال سوم، شماره ی 27.

66.نجف پور، مهدی،1384،ریشه یابی تصوف،قم، عصر ظهور.

66-وحیدی، محمد ،1380،احکام بانوان، قم، عصمت. 67. وکیل زاده هادی ،1388،اشو از واقعیت تاخلصه، تهران، کانون اندیشه جوان.

67-ولایی،عیسی، 1380،فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، تهران، نی.

68-واحدی، سید تقی،1384، درکوی صوفیان،تهران، نخل دانش.

69-همیلتون، ملکم ،1377،جامعه شناسی دین، ترجمه ی محسن ثلاثی، تهران، انتشارات تبیان.

70-هدفیلد، ژ،آ، 1374،روانشناسی واخلاق، ترجمه علی پریور،تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.

71. یوسفیان ،حسن ، 1389،کلام جدید، قم، امام خمینی .