پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

غسل ميت به عنوان يكي از واجبات كفايي در فقه اسلامي، داراي جايگاه ويژه‌اي است و هدف از آن طهارت و بزرگداشت ميت پيش از دفن مي‌باشد. با اين حال، شرايط و احكام مرتبط با سقوط غسل ميت همواره موضوعي چالش‌برانگيز و مورد بحث در ميان مذاهب فقهي مختلف بوده است. هدف اصلي اين پژوهش، تحليل و مقايسه شرايط و دلايل سقوط غسل ميت از ديدگاه فقه اماميه و فقه حنفي است تا نقاط اشتراك و افتراق آنها روشن‌تر شود و به تبيين دقيق‌تر احكام شرعي مرتبط كمك كند. اين تحقيق با رويكرد توصيفي-تحليلي و با استفاده از مطالعه كتابخانه‌اي، بررسي منابع فقهي و روايات مرتبط انجام شده است. سؤال اصلي پژوهش اين است كه شرايط و دلايل سقوط غسل ميت در فقه اماميه و فقه حنفي كدام اند و چه تفاوت‌ها و شباهت‌هايي ميان آنها وجود دارد؟ بررسي‌ها نشان داد كه هر دو مذهب بر وجوب غسل ميت در شرايط عادي تأكيد دارند اما در شرايط استثنائي تفاوت‌هايي در مصاديق و دلايل سقوط غسل ميت وجود دارد. از جمله موارد مهم افتراق مي‌توان به معيارهاي متفاوت در مورد طفل نارس، ديدگاه‌هاي مختلف درباره جواز غسل دادن همسر پس از فوت و مسائل مرتبط با فقدان غسال مماثل اشاره كرد، در حالي كه هر دو فقه در اصولي مانند لزوم جنسيت هم‌سان غسال و ميت، عدم نياز به غسل شهيدان ميدان نبرد و جايگزين شدن تيمم در صورت آسيب شديد جسد، مشترك هستند. اين پژوهش نشان داد كه هر دو مكتب فقهي ضمن اشتراك در اصول كلان احكام غسل ميت، در جزئيات و تفسير روايات تفاوت‌هاي قابل توجهي دارند كه ناشي از روش‌هاي مختلف استنباط و تكيه بر منابع متفاوت است.