پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

هدف اين پژوهش بيان آثار اخلاقي باور به بداء در حوزه اخلاق بندگي،فردي و اجتماعي است.تحقيق از نوع پژوهشهاي كاربردي بوده و از روش توصيفي- تحليلي استفاده شده است. اين تحقيق بيشتر مبتني بر آيات و روايات بوده و جمع‌آوري اطلاعات نيز از طريق بررسي اسناد و منابع عقلي ‌و نقلي و مدارك كتابخانه‌اي و با بهره‌گيري از پايگاه‌هاي مختلف اينترنتي صورت گرفته‌است. و پس ‌از تبيين مباحث مقدماتي و اصطلاحات مرتبط با بداء، به بررسي آثار باور به آموزه بداء در حوزه‌هاي اخلاق بندگي، فردي و اجتماعي پرداخته ‌است. خداوند متعال انسان را موجودي مختار آفريده است تا بوسيله اعمالي كه از روي اختيار و اراده انجام مي‌دهد، منشاء اثر باشد.در برخي از آيات و روايات از امكان تغيير مقدرات در سايه تغيير رفتار و عملكرد سخن به ميان آمده است. به تغيير مقدرات الهي بر اساس افعال اختياري انسان در اصطلاح بداء مي‌گويند. به اين معني كه خداوند برخي از مقدرات غيرحتمي را بر اساس اعمال نيك يا بد انسان تغيير مي‌دهد. باور به بداء، به انسان اميد و انگيزه مي‌دهد تا با انجام كارهاي نيك و دوري از گناه، سرنوشت خود را به سوي بهتر شدن هدايت كند. اين تغيير مقدرات به سبب آراسته شدن به فضايل اخلاقي در حوزه‌هاي اخلاق بندگي ، همچون دعا، توبه، شكرگزاري و... و اخلاق فردي همچون استقامت، شجاعت، اميدواري و ... و اخلاق اجتماعي مانند صله رحم، صدقه، نيكي به پدر و مادر و ... صورت مي‌پذيرد. البته بايد خاطرنشان كرد كه آموزه بداء هيچ منافاتي با علم الهي ندارد زيرا كه خداوند با علم بي‌نهايت خود بر همه آنچه كه انسانها با اختيار خود انجام مي‌دهند، احاطه علمي كامل دارد و حتي از تغييراتي كه در مقدرات انسان بر اساس اعمال و كردار آنها صورت ميگيرد آگاه است. واژه هاي كليدي: اخلاق، بداء،دعا، قضا، قدر، لوح محفوظ، نسخ.