پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اين مطالعه به بررسي اصول و ارزش‌هاي اخلاقي مورد تأكيد در قرآن و روايات در حوزه حاكميت و رفتار حكومتي مي‌پردازد. هدف اصلي، تبيين معيارهاي اخلاقي و رفتارهاي مطلوب براي حاكمان از منظر اسلام است. از طريق تحليل متون قرآن و روايات مرتبط، اصولي همچون عدالت، امانت‌داري، رحمت، محبت، مشورت و امربه‌معروف و نهي از منكر شناسايي و تبيين مي‌شود. نتيجه‌گيري نشان مي‌دهد كه اين اصول، نه‌تنها راهنماي رفتار فردي حاكمان بلكه چارچوبي اخلاقي و اجتماعي براي حاكميت عادلانه و انساني ارائه مي‌دهد. اين پژوهش با روش تحليلي-توصيفي و با رويكرد كتابخانه‌اي انجام‌شده است. داده‌ها از طريق مطالعه دقيق آيات قرآن كريم مرتبط با موضوع حكومت، مسئوليت‌هاي حاكمان و صفات آنان و همچنين روايات معتبر موجود در منابع حديثي شيعه و سني (با تأكيد بر منابع معتبر شيعي مانند كتب اربعه) گردآوري‌شده‌اند. سپس با روش استنباطي و تحليل محتواي كيفي، اصول اخلاقي استخراج و دسته‌بندي گرديدند. پژوهش افزودن بر اهميت رعايت اين اصول در تحقق حكومتي عادل و مبتني بر ارزش‌هاي ديني و اخلاقي را روشن مي‌سازد و نقش اساسي قرآن و روايات در شكل‌گيري تصور صحيح از مسؤوليت و وظايف حاكمان را نشان مي‌دهد. قرآن كريم و روايات معصومين  نظام جامعي از اصول اخلاقي غيرقابل‌اغماض را براي حاكمان ترسيم مي‌كنند كه عدالت در رأس آن قرار دارد. اين اصول، حاكم اسلامي را نه صاحب‌اختيار مطلق، بلكه امين، خادم و مسئولي مكلف در برابر خدا و مردم مي‌دانند. التزام عملي به اين اصول، ضامن مشروعيت، مقبوليت و كارآمدي حكومت اسلامي، تحقق كرامت انساني، تأمين امنيت اجتماعي و عدالت فراگير و در نهايت، زمينه‌ساز سعادت دنيوي و اخروي جامعه خواهد بود. اين پژوهش الگويي اخلاقي برگرفته از متون ديني را براي ارزيابي و اصلاح عملكرد حاكمان ارائه مي‌دهد.