پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

در طول تاريخ اسلام، آموزه‌هاي اعتقادي همواره به عنوان اساس و بنياد دين معرفي شده‌اند و نقش مهمي در هدايت و راهنمايي مسلمانان ايفا كرده‌اند. در اين ميان، قرآن كريم به عنوان كتاب آسماني اسلام، منبع اصلي و بنيادين اين آموزه‌ها محسوب مي‌شود. خطبه غراء يكي از خطبه‌هاي ارزشمند اميرالمؤمنين علي (ع) است كه دربردارنده آموزه‌هاي عميق اعتقادي است. اين خطبه با بياني شيوا و استدلالي به تبيين مفاهيم بنيادين اعتقادي ازجمله توحيد، صفات الهي، معاد و نقش ايمان در سعادت انسان مي‌پردازد. مستندات قرآني آموزه‌هاي اين خطبه نشان مي‌دهد كه مفاهيم مطرح‌شده در آن، ريشه در آيات قرآن كريم دارد و شرحي دل‌نشين و عميق از مباني اعتقادي اسلام ارائه مي‌دهد. پژوهش حاضر با رويكردي توصيفي تحليلي به بررسي مضامين اعتقادي خطبه غراء در چهار بخش خداشناسي، نبوت و امام شناسي، انسان شناسي و معادشناسي پرداخته و آن‌ها را با آيات قرآني تطبيق داده است. بر پايه يافته‌هاي تحقيق، ايمان به مبدأ هستي، شناخت صفات الهي از مهمترين آموزه‌هاي اعتقادي خداشناسي و شهادت به رسالت پيامبر(ص)، شناخت ابعاد و طرق اتمام حجت الهي، توجه به هدايت الهي از مهمترين آموزه‌هاي اعتقادي نبوت و امام شناسي در خطبه غراء هستند كه در قرآن كريم هم به آنها اشاره شده است. همچنين، توجه به هدف و مراحل خلقت انسان، شناخت برتري انسان بر ديگر مخلوقات و تمايز انسانها به واسطه اعمال از مهمترين آموزه‌هاي اعتقادي انسان شناسي و توجه به موقتي بودن دنيا، ايمان به عالم قبر، برزخ و قيامت، توجه به پاداش و كيفرالهي، توجه به معاد جسماني از مهمترين آموزه‌هاي اعتقادي معادشناسي در اين خطبه هستند كه در قرآن كريم هم به آنها اشاره شده است. دستاوردهاي اين بررسي نشان مي‌دهد كه خطبه غراء نه‌تنها به‌عنوان يك متن كلامي ارزشمند قابل‌توجه است، بلكه به‌عنوان تفسيري عميق از آموزه‌هاي وحياني مي‌تواند در فهم بهتر تعاليم اسلامي راهگشا باشد.