پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

پايان‌نامه حاضر با عنوان «نقش ياد مرگ در ايجاد نشاط در زندگي» به تحليل تأثير ياد مرگ بر ايجاد و استمرار نشاط فردي و اجتماعي از منظر آيات قرآن و روايات اسلامي مي‌پردازد. نشاط، به‌عنوان يكي از نيازهاي اساسي انسان، نقشي بنيادين در كيفيت زندگي ايفا مي‌كند. اين پژوهش با رويكردي توصيفي - تحليلي تلاش دارد تا ضمن تبيين ارتباط ميان ياد مرگ و نشاط، راهكارهاي عملي براي تحقق اين رابطه در زندگي ارائه دهد. در بخش نخست، مفهوم‌شناسي واژگان كليدي مانند «فرح»، «بهجة»، و «مرگ» در لغت و اصطلاح صورت‌گرفته و ضرورت ياد مرگ در حيات انساني بررسي شده است. در ادامه، نقش ياد مرگ در ابعاد فردي زندگي از جنبه‌هاي اخلاقي و رفتاري تحليل شده است. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه ياد مرگ با مهار شهوت‌ها، كوتاه‌كردن آرزوهاي غيرواقع‌بينانه، تقويت اراده و شجاعت، آرامش‌بخشي به روان، و كاهش ترس از مرگ، زمينه‌ساز نشاط معنوي و پايداري در زندگي فردي است. در بُعد اجتماعي، ياد مرگ به‌عنوان عاملي براي تعميق معناي زندگي، اصلاح رفتارهاي اجتماعي، كاهش جرايم، پرورش فضايل اخلاقي، تأمين عدالت اجتماعي، و سالم‌سازي اقتصاد معرفي شده است. اين پژوهش نشان مي‌دهد كه ياد مرگ با ايجاد توازن ميان جنبه‌هاي مادي و معنوي، بستري براي تحقق نشاط اجتماعي و دستيابي به جامعه‌اي اخلاق‌مدار و عادلانه فراهم مي‌آورد. همچنين، عوامل غفلت از ياد مرگ، نظير نگرش تك‌بعدي مادي‌گرايانه، تعصب جاهلي، سطحي‌نگري، و پيروي از هواي نفس بررسي شده و راهكارهايي همچون ذكر الهي، نماز، انس با قرآن، و تقوا به‌عنوان ابزارهاي مؤثر براي درمان اين غفلت ارائه شده است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه ياد مرگ، از طريق تغيير نگرش انسان به زندگي و مرگ، عامل بنياديني براي دستيابي به نشاطي پايدار، معنادار، و مبتني بر معنويت است. نهادينه‌سازي ياد مرگ در سبك زندگي فردي و اجتماعي مي‌تواند جامعه‌اي پرنشاط، اخلاق‌مدار، و متعادل ايجاد كند و مسير رشد و تعالي انساني را هموار سازد.