پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

خطبه صد و نهم نهج البلاغه حاوي مباحث اعتقادي و تربيتي است كه در آن به توصيف صفات خدا، معاد، نبي اكرم و ائمه معصومين عليهم السلام پرداخته است. باتوجه به اين كه اهل بيت عليهم السلام به عنوان راهنماي انسان به سوي سعادت خويش، بهترين مفسران قرآن هستند و كلامشان برگرفته از كلام وحي و مبيّن آن است و از طرفي ايشان ملاك صحت كلام منسوب به خودشان را مطابقت آن كلام با آيات قرآن معرفي كرده اند، مستند سازي كلام ايشان با قرآن مي تواند در دست يابي به اهدافي مانند شناساندن مقام بلند علمي و ايماني آن حضرات، اثبات ارتباط ثقلين و تمسك به كلام ايشان براي تبيين كلام وحي مؤثر باشد. همچنين با توجه به مباحث اعتقادي موجود در خطبه، مطالعه همزمان آن با آيات قرآن با هدف شناخت بهتر از واقعيت عالم هستي به داشتن زيست مؤمنانه نيز كمك مي كند. نوشتار حاضر به صورت توصيفي به تحليل و تبيين مستندات قرآني مباحث اعتقادي موجود در خطبه با استفاده از كتب تفسيري، روايي، لغوي و اخلاقي پرداخته است. بررسي ها نشان مي دهد مباحث اعتقادي مطرح شده در خطبه كاملا برگرفته از مباحث موجود در قرآن هستند كه حضرت در بيان آنها در برخي موارد از خود عبارت قرآن استفاده نموده و در برخي موارد همان معناي موجود در آيات را با بياني ديگر به مخاطب منتقل كرده اند. برخي از توصيفات مطرح شده نيز كه به جزئيات بيشتري نسبت به آيات قرآن در آن موضوع پرداخته است، ضمن اين كه در مباحث كلي مطابق با آيات است، با توجه به مستند بودن ديگر مطالب، نشان دهنده اتصال ايشان به منبع علم غيب خداوند است كه لازمه مسند ولايت مي باشد.