پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

مسئله مرگ و احتضار از مسائل مهمي هستند كه ده‌ها آيه از قرآن كريم را به خود اختصاص داده و صدها روايت در مورد جزييات مربوط به آن وجود دارد كه نشان از اهميت اين موضوع در ميان تعاليم اسلامي دارد. در طول تاريخ انديشمندان اسلامي در ابعاد مختلف اين موضوع را مورد بررسي قرار داده و مسائل مربوط به مرگ را تشريح كرده اند. ملاصدرا به عنوان يكي از فلاسفه اسلامي، و آيت الله سبحاني به عنوان يكي از مفسرين معاصر در آثار خود موضوع مرگ را با صبغه فلسفي، كلامي و تفسيري مورد بحث قرار داده و مباحث زيادي در اين خصوص مطرح كرده اند. در اين نوشتار، مهم ترين ديدگاه هاي اين دو انديشمند در اين خصوص بيان شده و نقاط اشتراك و افتراق آن بيان مي شود. اين نوشتار با روش توصيفي تحليلي و با تكيه بر منابع كتابخانه‌اي صورت مي گيرد و هدف اصلي آن بيان تفاوت ها و اشتراكات نظريات ملاصدرا و آيت الله سبحاني در موضوع مرگ واحتضار است. نتيجه حاصل از اين نوشتار اين است كه نظريات اين دو انديشمند مبتني بر تعاليم قرآن كريم و روايات اهل بيت (عليهم السلام) است، گرچه در موضوعاتي مثل استكمال انسان به وسيله مرگ، مخلوق بودن بهشت و جهنم، عدم اختصاص حشر به انسان نظريات اين دو انديشمند تفاوتي ندارد، اما در برخي ديگر از موضوعات مثل بدن اخروي، ديدگاه ايشان متفاوت است و آيت الله سبحاني نظريات ملاصدرا را نپذيرفته است.