پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

از جمله جريان هاي فكري و اجتماعي در تاريخ اسلام، جريان تصوف و صوفي گري است. آنچه مسلم است واژه صوفي نخست به افرادي از اين فرقه اطلاق گرديد و پس از آن واژه تصوف را از آن برگرفتهاند. اين جريان از صدر اسلام و با اقتباس از عقايدي خارج از دين و تحت تاثير برخي از آموزه هاي اسلامي، شروع به كار كرد و در سرزمين هاي اسلامي از جمله در عراق پراكنده گرديد. با توجه به نقش آفريني اين فرقه در مناطق و در سال هاي متمادي ضرورت دارد كه تحقيقي در مورد اينكه چگونه جايگاه خود را در ميان مردم علي الخصوص بغداد حفظ كرده اند صورت گيرد كه محقق در اثر حاضر به دنبال پاسخگويي به اين سوال است كه صوفيه بغداد چه نقشي در تحولات سياسي، اجتماعي و مذهبي بغداد در عصر آل بويه داشتند؟منظور نويسنده از تحول در اين پژوهش واژه اي است كه سبب دگرگوني مردم و تأثير بر آداب و اخلاق آنان مي گردد و صوفيان به عنوان فرقه اي كه شيوه و رفتار خاص خود را داشتند بر مردم تأثير گذاشته و سبب جذب عده اي مي شدند. محقق با بهره مندي از روش توصيفي و تحليلي و با تكيه بر منابع متعدد و مرتبط مكتوب در اين زمينه و شيوه جمع آوري مطالب به صورت فيش برداري از كتاب هاي تاريخي و سايت هاي اينترنتي پرداخته است. گفته مي شود مقارن با تسلط خاندان آل بويه بر بغداد از قدرت و شكوفاي صوفيه كاسته شده بود ولي در عين حال آنها به امور خود رسيدگي مي كردند و سعي داشتند با مدارا، جايگاه خود را در بين مردم و حاكميت حفظ كنند از اين رو توانستند در تحولات سياسي، اجتماعي و مذهبي بغداد تاثيرگذار باشند. در بُعد سياسي مي توان به تلاش براي دوري از جنگ، همدلي و همراهي با مردم، ارتباط گيري و تعامل با حاكمان و رجال سياسي، مرزداري و جهاد صوفيان، عهده داري مناصب در حكومت اشاره كرد. كمك به مردم، ايجاد روح اتحاد بين مردم، كمك به نشر اسلام، تأليف كتب متعدد، تأثير در امور روزمره مردم بغداد، پرورش شاگردان متعدد، از مصاديق تاثيرگذاري صوفيه در تحولات اجتماعي محسوب مي شود و نقش صوفيه بغداد در تحولات مذهبي در تاثيرگذاري در انديشه و عقايد ديني مردم، برپايي مراسم ها و آيين ديني و مذهبي نظير مراسم حج، سوگواري و عزاداري عاشورا و مراسم غدير و همچنين در روضه خواني و نقالي تجلي يافت.