پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده رشد اخلاقي مقدمه و لازمه زندگي انساني است و در جوامع امروزي به علت تنيدگي و پيچيدگي بيش از پيش روابط و بروز مشكلات اخلاقي و رواني نياز جدي تري به آن احساس مي شود از اين رو تبيين چرايي،چگونگي و شناخت مولفه هاي رشد اخلاقي به منظورتاثيرگذاري بيشتر رشد اخلاقي ضروري است . رشد اخلاقي متشكل از شناخت و استدلال اخلاقي، عاطفه و رفتار اخلاقي است. در تحقيقات شناخت و استدلال اخلاقي به علت اهميت آن بيش از سايرين مورد توجه قرار گرفت و اينگونه فرض شد كه افراد با داشتن آگاهي و شناخت اخلاقي مي توانند هيجانات و رفتار هاي اخلاقي داشته باشند اما آنچه كه در عمل شاهد آن هستيم اين است كه شناخت اخلاقي لزوما منتهي به رفتار اخلاقي نمي شود و همچنان شاهد گسست بين شناخت و رفتار اخلاقي هستيم . طبق تحقيقات هويت اخلاقي حلقه اتصال استدلال و شناخت اخلاقي با رفتار اخلاقي است چراكه در هويت اخلاقي، خود فرد بر محور دغدغه هاي اخلاقي تعريف مي شود و چون هويت و شخصيت فرد اخلاقي مي شود دانش اخلاقي را در رفتار اخلاقي نشان مي دهد. هويت اخلاقي با نقش "خود پنداره اخلاقي"رشد اخلاقي با ثبات و استمرار را براي فرد به ارمغان مي آورد. شناخت ،احساس و رفتار كه مولفه هاي رشد اخلاقي اند متاثر از هويت اخلاقي عمل كرده و رشد اخلاقي را فراهم مي كنند. هويت اخلاقي در دو حالت ذاتي و اكتسابي رشد توانمندي در انجام قضاوتهاي اخلاقي، پذيرش و رشد هنجارهاي اخلاقي، مشاهده و درك الگوهاي اخلاقي وپذيرش تذكرات اخلاقي را ميسر مي كند. همچنين در عواطف و احساسات نيز هويت اخلاقي با كاركرد خود تنظيمي در دو حالت ذاتي و اكتسابي عواطف موثر در رشد اخلاقي همچون همدلي، محبت، احساس گناه را تقويت و عواطف تضعيف كننده رشد اخلاقي همچون حسادت ،ترس را اصلاح مي كند . هويت اخلاقي در رفتار اخلاقي نيز به عنوان منبع انگيزش اخلاقي عمل كرده بنابراين قضاوت اخلاقي را با عمل اخلاقي پيوند مي دهد هويت اخلاقي با دو بعد درون سازي و نمادين سازي، نهادينه شدن صفات اخلاقي در فرد و نيز بروز اين صفات در ظاهر فرد را به همراه دارد همچنين دروني سازي ارزشهاي اخلاقي كه در هويت اخلاقي ايجاد مي شود سطح بالاتري از عملكرد اخلاقي را در پي خواهد داشت. كليد واژه ها: هويت ، اخلاق، هويت اخلاقي، رشد اخلاقي