پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اخوت اسلامي ‌از اهداف بزرگ اسلام است كه زمينه دعوت به دين خدا و مقابله با دشمنان اسلام است. در متون ديني، تاكيد زيادي به تساوي حقوق و ضرورت وحدت و لغو امتيازات قومي، قبيله‌اي، زباني و نژادي شده است. اخوت گامي فراتر از وحدت وبه تعبيري نوعي خاص از وحدت است .اخوت وظايفي را براي طرفين ايجاب مي كندكه برخي از آنهافراتراز وحدت در اهداف واصول عقايد است.بلكه گذشتن از حقوق فردي خويش به نفع متحدكه از نظر ديني به اخوت تعبير شده است، پيشنهادات مطرح شده درباره وحدت ميان شيعه و سني كمتر با دغدغه‌هايي فقهي درگير شده و در بسياري از موارد در فضايي غيرفقهي و با ادبياتي صرفاً اصلاحي ـ اجتماعي شكل گرفته است .طرح اين بحث در فضايي فقهي، نه تنها اهميتي كمتر از نتايج حركت صرفاً اصلاحي ـ اجتماعي ندارد كه روندهاي منتهي به شكل‌يافتگي اجتماعي را معني و منظوري مؤثرتر و جديدتر مي‌بخشد. نگاه اجتماعي غيرفقهي به وحدت، اين آسيب را دارد كه افقي فراتر از توصيه و تحسين وحدت و تبيين ضرورت آن را پيش روي خود نمي‌بيند، در حالي كه مسئله وحدت‌گريزي توان خود را همواره از شكاف‌هاي ميان شيعه و سني مي‌گيرد كه افزون بر داشتن ماهيتي اعتقادي، از هويتي فقهي برخوردار است. به نظر مي‌رسد كه براي كنار زدن ديدگاه‌هاي وحدت‌گريزانه بايد وحدت را در فضايي مؤثرتر مطرح و معني كرد. طرح مبحث وحدت در فقه و جستجو براي يافتن حكم فقهي آن را بايد پاسخي دانست كه مي‌توان به اين وضعيت داد .اين تحقيق در نظر دارد تا اخوت اسلامي‌ را از منظر شماري از مفسران شيعه و سني بر اساس منابع مكتوب و به شيوه مروري،‌ توصيفي مورد بررسي قرار دهد و به بررسي جايگاه اخوت اسلامي‌ به عنوان يك قاعده فقهي بپردازد و مباني و رويكردهاي متفاوت در رابطه با وحدت اسلامي، موانع و چالش‌هاي تفرقه‌افكن و راهكارهاي وحدت آفرين از منظر تفاسير فريقين مورد مطالعه قرار گرفته است. نتيجه آن كه مسلمانان با آگاهي داشتن از پيامدهاي مثبت وحدت به عنوان يك قاعده فقهي به مقابله با آثار مخرب تفرقه در جهت حفظ وحدت و انسجام خود تلاش كنند.