پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده يكي از خطرناك‌ترين و پيچيده‌ترين پديده اجتماعي، پديده نفاق است؛ زيرا منافق، در ظاهر اظهار ايمان مي‌كند و در باطن، كفر خود را پنهان مي‌دارد و پيچيدگي و مخفي‌كاري منافقان از يك سو و ظاهرسازي آنها از سوي ديگر باعث شده است كه شناخت چنين فرد يا افرادي، كار بسيار دشوار و نياز به بصيرت خاص داشته باشد و قرآن كريم به عنوان كتاب هدايت انسان‌ها، اهتمام ويژه‌اي به شناساندن چهره‌ي منافقان و اوصاف آنها داشته است و در بيش از سيصد آيه، به افشاگري شگردهاي منافقان و راه‌هاي مقابله با آنها پرداخته است به دليل اين كه خطر نفاق، براي جامعه اسلامي از خطر كفر، به مراتب بيشتر خواهد بود اما متاسفانه جوامع امروزي، از زواياي گوناگون، كمتر به اين مسئله پرداخته‌اند در حالي كه منافقان، صرفاً داراي ويژگي‌هاي فردي نظير: لجاجت، بيماري روحي، طغيان‌گري، غرور و تكبر، نيستند بلكه داراي ويژگي‌هاي اجتماعي نظير: كينه‌توزي، استهزاء كردن مؤمنان، شماتت، امر به منكر و نهي از معروف؛ و ويژگي‌هاي فرهنگي نظير: ظاهرسازي، دروغگويي، نافرماني از خدا، تضعيف باورهاي ديني و شبهه افكني؛ و ويژگي‌هاي سياسي از قبيل: دوستي با بيگانگان، ولايت ستيزي، فتنه‌گري، منفعت‌طلبي؛ نيز هستند كه با انجام آنها، بعد از مدتي شخصيت آنها شكل مي‌گيرد و شخصيت شامل ويژگي‌هاي نسبتاً باثبات و پايدار است كه در توصيف آن‌ها از صفاتي همچون زودرنج، مضطرب، پُرحرف، درونگرا، برون‌گرا و غيره استفاده مي‌شود. بنابراين شناسايي و معرفي اين اوصاف، از شناخت ويژگي‌هاي فردي منافقان مهمتر باشد. لذا پژوهش حاضر با روش توصيفي و تحليلي و با استفاده از داده‌هاي كتابخانه‌اي و رايانه‌اي، در صدد پاسخ به اين سوال است كه: منافقين از منظر قرآن و حديث داراي چه ويژگي‌هايي مي‌باشند؟ و پس از بررسي داده‌ها و مراجعه به آيات و برخي روايات، در نهايت به اين نتايج دست يافت كه: نفاق، يك بيماري و انحراف است و نفاق در اعتقادات، بدترين نفاق است؛ كه آن را «نفاق اكبر» ناميده‌اند.