پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

مباني مدرنيته را مي‌توان در ابعاد هستي‌شناسي، معرفت‌شناسي و عقل‌گرايي بيان كرد. به تعبير قرآن، هستي به دو صورت منفرد و به هم‌پيوسته بيان مي‌شود و مصداق هستي‌شناسي در قرآن آيه‌ي «إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ» مي‌باشد. عقل‌گرايي تأكيد بر اصول عقلي و منطقي در تفكر و سير و سلوك مي‌باشد كه عقل‌گرايان با انطباق آگاهانه و ارزيابي و هماهنگي وسايل و اسباب به اهداف مورد نظر مي‌رسند. عقل در علوم ديني جايگاه والايي دارد و وسيله‌اي براي رسيدن به سعادت بشر مي‌باشد كه آيات فراواني بر آن تأكيد مي‌كند. در معرفت‌شناسي به بررسي حقيقت، ماهيت علم و محدوديت‌ها، شرايط و منابع و اعتبار شناخت پرداخته مي‌شود. هدف از آن كشف حقيقت و رسيدن به شناخت و يقين با برخي از مقاصد عقل است. از مؤلفه‌هاي مدرنيته مي‌توان به انسان‌محوري، مادي‌گرايي، مصرف‌گرايي و فردگرايي اشاره كرد. در انسان محوري بيشتر به نيازهاي بشر پرداخته شده و راه رفع آن را به جاي ايمان به خدا از طريق خرد انساني مي‌جويند و انسان محور همه‌چيز است. در مادي‌گرايي اعتقاد به اصالت ماده و تقدّم آن بر امور غير مادي مي‌باشد. قرآن به نقد مادي‌گرايان پرداخته و نظرات آنان را فاقد علم مي‌داند و باورشان فقط ظن و گمان است. فردگرايي: يك نگاه ايدئولوژي، اخلاقي يا مرام اجتماعي است كه بر ارزش اخلاقي فرد تأكيد دارد به اين معنا كه عقيده و حقوق اجتماعي او در هر شرايط بايد مورد احترام واقع شود. در بينش اسلامي فردگرايي امري نكوهيده مي‌باشد و در سوره‌ي اعراف آيه‌ي 40 به آن اشاره شده است. با ورود تفكر مدرنيته و غرب به جامعه، خانواده كه از نهاد كهن و داراي نفوذ اجتماعي مي-باشد دچار تغيير و تحول گشته است. از جمله‌ي اين تغييرات تبديل خانواده‌ي گسترده به صورت هسته‌اي مي‌باشد و همچنين باعث تغيير در آداب و رسوم ديرينه در امر ازدواج گشته است و انتخاب همسر كه از وظايف والدين بوده به دست فراموشي سپرده شده و شيوه‌هاي جديد ازدواج اينترنتي و روابط دوستانه جايگزين اين رسوم ديرينه شده است و علاوه بر اين باعث كاهش ميزان باروري گشته كه اين مسأله بر روي سالخوردگي جمعيت يك جامعه تأثير گذاشته و استمرار اين روند جامعه و خانواده را با چالش جدي روبه رو مي‌سازد. با يك مقايسه بين نسل‌هاي گذشته و امروزي مي‌توان به وضوح مشاهده كرد هر چه به سبك زندگي امروزي و مدرنيته نزديك مي‌شويم از ميزان ارزش‌ و اهميت خانواده‌ي اسلامي كاسته مي‌شود.