پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده تحقيق‌ حاضر با عنوان‌ شواهد قرآني‌ حديث‌ معراج‌ به‌ دنبال‌ مستندسازي معارف‌ حديث‌ معراج‌ است‌. حديث‌ معراج‌ بيانگر معارف‌ بسياري، از جمله‌ معارف‌ اعتقادي، اخلاقي‌ و عبادي است‌. با توجه‌ به‌ اشكالات‌ و اختلافات‌ مطرح‌ شده‌ در مورد سند حديث‌، كيفيت‌ معراج‌ و محتواي حديث‌، بر اساس‌ ملاك‌ عرضه‌ حديث‌ بر قرآن‌، ضروري به‌ نظر مي‌رسد تا شواهد قرآني‌ حديث‌ معراج‌ مورد بررسي‌ قرار گيرد. هدف‌ اصلي‌ از طرح‌ اين‌ تحقيق‌، شناسايي‌ شواهد و مستندات‌ قرآني‌ معارف‌ حديث‌ معراج‌ است‌ تا رابطه‌ ميان اين‌ حديث‌ و آيات‌ قرآن‌ را نشان‌ دهد، فهم‌ دقيقتر فرازهاي اين‌ حديث‌ را سهل‌ سازد و اتقان‌ آن‌ را از حيث‌ سند و محتوا استحكام‌ بخشد. اين‌ تحقيق به روش توصيفي تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانه‌اي به بررسي اين موضوع پرداخته كه‌ در فصل‌ اول‌ با بررسي كلياتي‌ از پژوهش‌، مفاهيم‌ مورد نياز را تعريف‌ مي‌كند و در نهايت‌ به‌ تحقيق‌ در متن‌ و سند حديث‌ و نحوه‌ معراج‌ مي‌پردازد. معارف‌ حديث‌ معراج‌ در سه‌ دسته‌: معارف‌ اعتقادي، اخلاقي‌ و عبادي در سه‌ فصل‌ مستقل‌ تبيين‌ مي‌شود. در هر فصل‌، اهم‌ّ موضوعات‌ مربوط‌ به‌ معارف‌ اعتقادي، اخلاقي‌ و عبادي مطرح‌ شده‌ كه با ارائه‌ متن‌ حديث‌، تبيين‌ مفردات‌ و توضيح‌ اجمالي‌، به‌ بيان‌ شواهد قرآني‌ آن‌ پرداخته‌ شده است. در نهايت آيات‌ مربوط‌ به‌ آن‌ موضوع‌ با مراجعه‌ به‌ تفاسير تحليل‌ و بررسي‌ مي‌شود‌. مهم‌ترين‌ نتايج‌ و يافته‌هاي پژوهش‌ حاضر اين‌ است‌ كه‌ حديث‌ معراج‌ يكي‌ از احاديث‌ با اهميت‌ در بحث‌ معارف‌ اسلامي‌ است‌ كه‌ شرح‌ اين‌ حديث‌ بر اساس‌ قرآن‌ كريم‌، تفاسير و روايات‌ مأثور، مي‌تواند محتواي كم‌نظيري در موضوعات‌ معارفي‌ در اختيار قرار دهد. درحديث‌ معراج‌، معارف‌ اصيل‌ اعتقادي مورد توجه‌ واقع‌ شده‌ است‌. از جمله‌ توحيد ربوبي‌، توحيد الوهي‌، نبوت‌ و معاد. همانطور كه‌ توحيد محور معارف‌ قرآني‌ است‌. معارف‌ اخلاقي‌ حديث‌ معراج‌ بسيار گسترده‌ است‌ و به‌ فضائل‌ و رذائل‌ مهم‌ اخلاقي‌ در حوزه‌هاي فردي و اجتماعي‌ انسان‌ توجه‌ وافر شده‌ است‌؛ فضائلي‌ مانند توكل‌، رضا، ذكر، شكر، زهد، صمت‌، مراقبه‌ و محاسبه‌ و حسن‌ معاشرت‌ منطبق‌ بر قرآن‌ كريم‌ عرضه‌ شده‌ است‌.