پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده: شناخت، يكي از ارزشمندترين مباحث مطالعات اسلامي مي باشد و داراي اهميت بسيار زيادي است. معرفت به طور كلي، به دو بخش حصولي و حضوري قابل تقسيم است و يكي از مسائل مهم آن، شناخت راهها و موانع رسيدن به چنين معرفتي است . حال سؤال مهمي كه مطرح مي شود اين است كه در نگاه قرآن كريم، معرفت حصولي و حضوري ازچه ويژگيهايي برخوردار است و چه راهها و موانعي را براي فرآيند تحصيل معرفت، شناسايي نموده؟ پاسخ اين مسأله در پژوهش فرارو با روش توصيفي ـ تحليلي و بهره گيري از تحليل محتواي آيات قرآن به اين نتايج ويافته ها نائل شده ؛ قرآن كريم، روش كسب معرفت حصولي كه معطوف به صورت اشياء است و معرفت حضوري كه حقيقت و خودِ معلوم را مورد توجه قرار مي دهد را متفاوت مي داند و منابع مختلفي را براي دستيابي به آن دو معرفي مي كند. هرچند قرآن كريم، انسان را در ابتداي خلقت، فاقد معرفت حصولي دانسته اما او را داراي نوعي ادراك حضوري از بدو تولد دانسته كه علم حضوري به خويشتن، نمونه آن مي باشد. در قرآن كريم، راههاي دستيابي به معرفت حصولي و حضوري « تجربه، عقل، شهودات عرفاني و قلبي، فطرت و وحي » معرفي مي نمايد و «حسگرايي و تقليد از گذشتگان و تبعيت از هواي نفس»، از موانع معرفت حقيقي بيان كرده است.