پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده نخستين جلوه عميق اعتقاد به توحيد ذاتي، صفاتي و افعالي خداوند از طريق ادعيه يك دين نشان داده مي‌شود. لذا حيات توحيدي و خداشناسي اديان در پرتو متون دعايي قوت و تحكيم مي‌يابد؛ زيرا دعا درخواست و خواندن از خداوند است و توحيد محوريت اين خواست و تمناست لذا اهميت پرداختن به اين دو مفهوم انفكاك‌ناپذير در كنار هم از جايگاه دعا در بين موحدين و جايگاه توحيد براي داعي حائز اهميت است و از طريق دعا كه نمايانگر احساسات و اعتقادات يك موحد است مي‌توان به عمق خداشناسي يك قوم پي برد. ازجمله ويژگي‌هاي مشترك ادعيه، در متون دعايي بيان شرايط دعا به‌صورت يكسان است. همچنين عبادت و توحيد عملي به‌عنوان يكي از ساختارهاي اصلي توحيد در متون ادعيه شناخته مي‌شود. علاوه‌بر شروط دعا، حمد الهي يكي از اركان لاينفك ساختار متون ادعيه به‌شمار مي‌رود. از ويژگي‌هاي ادعيه صحيفه، تبيين مراتب بالاي مقام توحيدي از سوي امام سجاد عليه‌السّلام و بيان گسترده اقسام و لايه‌هاي پنهان توحيدي است. اين در حالي است كه ادعيه عهد عتيق با فرض اثبات خدا بعضي از مراتب توحيد نظري را بيان مي‌كند و در بخش توحيد صفاتي دچار تجسيم و تشبيه و انسان‌انگاري باري‌تعالي مي‌شوند و ادعيه مسيحيت نيز همانند عهد يهود با فرض وجود خدا و با اختلاط توحيدي ذاتي با شرك، تفسير جديدي از توحيد را ارائه مي‌دهد و به ورطه حلول و تجسد گرفتار مي‌شود و به تبع اين تفكر و تفسير نادرست ماهيت خدا در توحيد ربوبي را دچار خدشه مي‌كنند. كليدواژه‌ها: مضامين كلامي، توحيد، ادعيه صحيفه، ادعيه كتاب مقدس.