پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده: عدالت ترميمي به عنوان يك رويكرد جديدي در حقوق كيفري در دهه 1970 ميلادي ظهور كرد كه بر احياي حقوق بزه‌ديده وحل و فصل مسائل ناشي از وقوع بزه و ترميم خسارت به ويژه خسارت‌هاي وارده بر بزه‌ديده كه با مشاركت آزادانه و فعال بزه‌ديده و بزهكار و جامعه محلي، از طريق مذاكره وگفتگو، در قالب سازوكارهايي مانند ميانجي‌گري و نشست‌هاي خانوادگي براي رسيدن به صلح وآشتي تأكيد مي‌كند. براي تشكيل هويت اخلاقي انسان‌ها موارد متعددي يافت مي‌شود كه برگرفته از تأثيرات فرآيندهاي عدالت ترميمي مي‌باشند. پژوهش حاضربا عنوان تأتير فرآيندهاي عدالت ترميمي در تشكيل هويت اخلاقي انسان نشان مي‌دهد كه علاوه بر وجود جايگاهي براي عدالت ترميمي در اخلاق ديني، در آموزه‌هاي اخلاقي هم از خاصي برخوردارمي باشد. بنابراين بزه تعارض و مخالفت با جامعه محسوب نمي شود بلكه بزه تعددي و تجاوز اشخاص عليه يكديگرمي باشد كه موجب اختلال در روابط و مناسبات بين انسان‌ها مي‌شود. در فرآيند حل و فصل اختلافات ناشي ازبزه، بزه ديده و بزهكار ساكت نيستند بلكه به نحو مؤثري در مذاكرات و گفتگوها و رسيدن به توافق جمعي همراه با جامعه‌ي مدني مشاركت فعال دارند. در فرآيندهاي حل و فصل اختلافات ناشي از بزه، هدف اصلاح و ترميم روابط بين بزه ديده و بزهكار و جامعه ي محلي مي‌باشد. لذا بازگرداندن بزه‌ديده به جامعه و ترميم خسارت‌هاي بزهكار و بازگرداندن وضعيت به حالت قبل از وقوع بزه تا آن جايي كه ممكن است از اهداف عدالت ترميمي مي‌باشد. ترويج فرهنگ صلح و صفا و امنيت از طريق سفارش بزه‌ديده به عفو و بخشش بزهكارو سفارش بزهكار به جبران ضرر وزيان هاي وارده بر بزه ديده و جامعه ي محلي ودر نهايت سفارش جامعه به اصلاح و ايجاد صلح وسازش و منع ازتعرض به كرامت هاي انساني، پيشگيري از بزه و بزه ديدگي، اصلاح ذات البين و احقاق حقوق بزه ديده از جمله فرآيندهاي عدالت ترميمي در اخلاق فردي و اجتماعي مي باشد. از جمله تاثيرات فرآيندهاي عدالت ترميمي در اخلاق ديني، سفارش به اخلاص و توبه و احقاق حقوق بزه ديده و سفارش به پذيرش بزهكار در جامعه وحفظ ارزش ها و كرامت انساني با توجه به خواست‌ها و نيازهاي بزه‌ديده و مشاركت فعال او در روند حل و فصل مسأله و بهاء دادن به وي امكان پذيراست. واژگان كليدي: عدالت، ترميم، بزه ديده، بزهكار، ميانجيگري، صلح و سازش.