پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده جرايم سياسي در طول تاريخ حقوق جزاء تاريخچه پرفراز و نشيبي داشته است. در برهه‌اي از زمان اين گونه تلقي شده بود كه مجرمان سياسي از ساير مجرمان خطرناك‌ترند؛ زيرا اساس و پايه‌ي حكومت را مورد هدف قرار مي‌دهند و بايد برخوردهاي شديد‌تري نسبت به اين مجرمان انجام شود. به تدريج و مرور زمان اين تفكر رشد كرد كه مجرمان سياسي تفاوت عمده‌اي با ساير مجرمان دارند و آن هم انگيزه‌اي است كه مرتكبان اين جرم دارند و آنها افراد اصلاح جويي هستند كه تلاش دارند وضعيت كشور بهتر شود و نبايد برخوردي مساوي با اين مجرمان همانطور كه با قاتلين و غيره انجام مي‌شود، داشته باشيم. مهمترين هدف اين پژوهش بررسي يك اصطلاح جديد حقوق به نام جرم سياسي در فقه اماميه است لذا براي رسيدن به اين هدف، موضوع را در سه فصل مورد بررسي قرار داد‌ه‌ايم: در فصل اول به بررسي كليات و مفاهيم به كار رفته در پژوهش پرداخته‌ايم، در فصل دوم با بررسي پيشينه تاريخي آن و تعاريف آن در ملل مختلف و با پيدا كردن وجه تمايز بين جرم سياسي با ديگر جرايم مرتبط با سياست، به شناخت هرچه بيشتر آن اهتمام ورزيده و در فصل سوم مصاديق جرائم سياسي كه در فقه اسلامي بوده و براي اثبات وجود جرم سياسي در اسلام، مصاديق برخورد پيامبر (صلي الله عليه و آله) و ائمه (عليهم السلام) با مخالفان بيان شده است. پژوهش حاضر با روش توصيفي- تحليلي به اين نتيجه رسيد كه جرم سياسي در فقه اماميه وجود داشته است و موازينش رعايت مي‌شده اما نام خاصي برايش انتخاب نشده و جرمي كه بسيار زياد به جرم سياسي نزديك است و برخي آنرا با جرم سياسي مساوي مي‌دانند، جرم بغي است، در حالي‌كه تنها اشتراكاتي وجود دارد، در اين نوشتار رابطه بين ايندو عموم و خصوص من وجه معرفي شده است. كليد واژه‌ها: ماهيت، جرم سياسي، بغي، محاربه، افساد ‌في‌ الارض، امام، فقه اماميه.