پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده بر اساس روايات و متون تاريخي انگشتر ازجايگاه ويژه‌اي در سيره معصومين‌(عليهم‌السلام) برخوردار است و به عنوان سنت نبوي ويكي از امور مستحبي، احكام خاصي را به خود اختصاص داده است به گونه‌اي كه آداب، احكام و فضيلت وآثار فراواني براي اين زينت اسلامي ذكر كرده‌اند و همواره بر استفاده از آن تاكيد داشته‌اند و خود نيز به اين امر مبادرت داشته‌اند و گاهي داراي چندين انگشتر بوده‌اند كه هر كدام به فراخور شرايط و جايگاه آنان كاربرد متفاوتي داشته است اين پژوهش با تكيه بر منابع كتابخانه‌اي و اطلاعات و گزارشهاي تاريخي به صورت وصفي-تحليلي به دنبال بررسي انگشتر‌هاي معصومين‌(عليهم‌السلام) و كاركردهاي آن از نظر تاريخي است كه در نهايت آنچه از اين پژوهش بدست آمده نشان مي‌دهد كه اولاً بين شخصيت معصوم و نوع نگين و نقش نگيني كه انتخاب مي‌كردند رابطه تنگاتنگ و معناداري وجود داشته وثانياً شرايط زمانه نيز در انتخاب اين نقش نگين‌ها تاثير به سزايي داشته است. اگرچه در اسلام انگشتر در ابتدا جهت مهر كردن نامه‌ها به كار گرفته شد اما با گذشت زمان جنبه تبرك و تبعيت از سنت به آن افزوده شد و نقوش حك شده بر انگشتر مورد توجه قرار گرفت. معصومين‌(عليهم‌السلام) نقوش خاصي براي نگين خاتم خود انتخاب مي‌كردند و اين نقوش از اهميت ويژه‌اي برخوردار بوده است كه اغلب برگرفته از اسماء الهي، آيات قرآني،دعاها وعبارات حكيمانه بوده است كه براي آن خواص و آثار فراواني در روايات ذكر شده است و كاركردهاي سياسي، اجتماعي و فرهنگي ويژه‌اي داشته است كه هم بيانگر شخصيت آنها بوده است و هم بيانگر اوضاع سياسي، اجتماعي و فرهنگي عصر آنها. از آن جا كه تمام گفتار و اعمال معصومين‌(عليهم‌السلام) با هدف خاص و در جهت تبيين اسلام و احكام الهي بوده است نقش انگشتري خود را نيز با اهداف خاصي انتخاب مي‌كردند كه در برخي موارد نشاندهنده اوضاع و شرايط حاكم بر جامعه بوده است ودر قالب تاييد يا اعتراض به شرايط خودنمايي مي‌كرده است. در مواردي هم اين نقوش حاكي از ويژگي خاصي در معصوم بوده است كه با توجه به آن عصر بروز پيدا كرده است.