پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

يكي از واژه‌هاي مهم قرآن كريم فضل الهي است كه در 104 آيه از قرآن كريم به كار رفته و اين نشان از اهميت اين واژه در نظام اخلاقي و ديني دارد. اهميت مسئله مورد پژوهش از جهت شناسايي عوامل دست‌يابي به فضل الهي و تاثير آن در بينش و اخلاق و رفتار است و در صورتي كه بر اساس بينش صحيح صورت نگيرد، ماندگاري چنداني ندارد. بهترين بينشي كه بر اساس آن، كسب فضايل اخلاقي فردي و اجتماعي صورت مي‌گيرد، نگرش معرفي شده توسط قرآن كريم است. بسياري از مشكلات به خاطرنبودن فضايل اخلاقي در فرد و جامعه است. هدف اين پژوهش شناسايي عوامل معرفتي و بينشي دست-يابي به فضل الهي بر مبناي آيات قرآن كريم و همچنين شناسايي عوامل اخلاقي و رفتاري دست‌يابي به فضل الهي از منظرقرآن كريم است. مهم‌ترين عوامل معرفتي كه باعث بهره‌مندي از فضل الهي مي‌شوند عبارت است از علم، عقل و شريعت. عوامل بينشي كه انسان در پرتو آن به فضل الهي دست پيدا مي‌كند عبارت است از ايمان، اطاعت و دعا. در باب عوامل اخلاقي و رفتاري در زندگي فردي، خداوند انسان‌ها را به تقوا، نماز، عصمت و تزكيه نفس دعوت مي‌كند؛ زيرا اينها عواملي هستند كه در ارتباط خداوند و انسان است. عواملي مانند تواضع، حسن خلق، وفاي به عهد و انفاق كردن در ارتباط با ديگران است. خداوند انسان‌ها را به نيكي كردن نسبت به يكديگر دعوت كرده است. تأثير فضايل بر اخلاق و رفتار انسان، باعث بهره‌مندي از فضل الهي مي‌شود و انساني كه به سمت رذايل اخلاقي كشيده ‌شود، در دام شيطان گرفتار مي‌شود و راه سعادت را پيدا نمي‌كند؛ بنابراين از منظر قرآن كريم، انسان و همه موجودات آفرينش جلوه‌اي از فضل الهي است و اگر انسان با معرفت و بينش به همه پديده‌هاي جهان نگاه كند، ايمانش به خداوند بيشتر مي‌شود و خداوند هم فضلش را بر انسان جاري مي‌كند. انسان مي‌تواند با شكرگذاري از نعمت‌هاي خداوند بر تداوم اين لطف و فضل خداوند برخود بيفزايد. روش در اين تحقيق، توصيفي ـ تحليلي و نحوه جمع آوري مطالب كتابخانه‌اي و ديجيتالي است.