پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

بازاريابي و تبليغات يكي از پديده هاي رايج در عرصه مبادلات تجاري در عرصه رقابت مي باشد؛ كه امروزه به دليل نقش تعيين كننده اي كه در افزايش ثروت و رشد و پيشرفت شركت ها دارد، زمينه را بيش از پيش براي تدليس و تبليغات كاذب فراهم ساخته است. نظر به نقش واسطه گري تبليغات در معاملات بازرگاني و نيز تأثيرات شگرفي كه در جذب مشتري دارد، اهميت ارائه جنبه هاي غير واقعي كالا در اين حوزه بخوبي نمايان مي شود. دقت و حساسيت بالاي شارع مقدّس در لزوم كسب روزي حلال و عدم وقوع كذب در معامله و اجتناب از فريب و كم فروشي و ساير جهات منفي مربوط در اين حوزه ، از جمله الزاماتي است كه فقه اسلامي همواره در فرا روي تجّار قرار داده است. در پژوهش حاضر كه به روش توصيفي– تحليلي صورت پذيرفته، تلاش شده است تا با بررسي ماهيت و مصاديق تدليس در بازاريابي و تبليغات كالا ، حكم تكليفي و وضعي و آثار تبليغات تجاري كاذب برسي و تبيين شود . و چنين نتيجه شده است كه با توجّه به ادّله حرمت كذب، روايات دّال بر اجتناب از كذب در معاملات، كتمان عيب و مدح كالا، و همچنين روايات بيانگر اجتناب از آراستن كالا ، تدليس از جهت حكم تكليفي، حرام و با در نظر گرفتن قواعد فقهي مرتبط؛ از جمله قاعدۀ غرر، غرور، لاضرر و لاضرار …، يا منجر به بطلان معامله و يا سبب ايجاد خيارهاي عيب و تدليس و نهايتاً منجر به فسخ معامله مي شود و نيز متحمل جبران خسارت(مادي و معنوي) مي شود؛ كه جبران خسارت مادي در قوانين پيش بيني شده و قابل اندازه گيري و جبران است و جبران خسارت معنوي در اين حوزه قابل تأمل بوده و راهكارهايي از قبيل الزام به عذرخواهي يا اصلاح موضوع در رسانه همگاني ، جلب رضايت و اعاده حيثيت و غيره در اين خصوص پيش بيني شده است.