پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

در تحقيقِ «وحي رسالي از ديدگاه آيت‌الله جعفر سبحاني و آقاي مجتهدشبستري» چيستي وحي در كلام سنتي و نگاه روشن‌فكري تبيين شده است. وحي در قرآن معاني گوناگوني دارد اما در كلام سنتي و در نگاه آيت‌الله سبحاني، وحي ارتباط ويژه‌اي بين خدا و نبي است كه طي آن حقايقي منتقل مي‌شود و «وحي رسالي» نام دارد. اما وحي در نگاه روشن‌فكري، همان تجربه ديني است. در خصوص ماهيت تجربه ديني، تعبير هاي گوناگوني وجود دارد؛ آقاي مجتهدشبستري كه تحت تاثير شلايرماخر است، تجربه ديني را حضور در برابر الوهيت مي‌داند. وحي رسالي در اثبات گزاره هاي ديني نقش اساسي دارد و ضمن استفاده از مباني عقلاني، به اثبات ضرورت ارسال انبياء و معاد مي‌پردازد. در خصوص تجربه ديني برخي انديشمندان سعي داشته‌اند وجود خداوند را از طريق آن اثبات كنند؛ اما براهيني كه استفاده كرده‌اند يقين‌آور نيست. ضمن اينكه نگاه تجربي به وحي، موجب نفي ارتباط خداوند با نبي مي‌شود كه اين به نفي نبوت و دين مي‌انجامد. از آنجا كه نوع نگاه به وحي، تعيين‌كننده‌ي نحوه‌ي تفسير دين است، لذا ضروري است تحقيقي در اين زمينه صورت گيرد با اين هدف كه حقيقت امر در خصوص ماهيت وحي و محتوياتي كه ارائه مي‌دهد، روشن شود. بنابراين تحقيق حاضر به شيوه توصيفي تحليلي، به بررسي وحي و تجربه ديني پرداخته است و آثارشان را مقايسه نموده است. نتيجه آنكه تفسير صحيحي كه مي‌توان از وحي ارائه داد، همان است كه در كلام سنتي مطرح شده است. اين وحي قابليت اثبات گزاره هاي ديني را دارد و محتواي عقايدمان را تشكيل مي‌دهد. اما تجربه ديني هم به لحاظ برون ديني داراي اشكالات است و هم به لحاظ درون ديني، با تعريف قرآن از وحي تفاوت دارد. اين رويكرد، قابليت اثبات عقايد ديني را ندارد، ضمن اينكه نبوت را نفي مي‌كند و موجب بي‌اعتبار شدن گزاره هاي ديني مي‌شود.