پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده دعاي جوشن كبير دعايي است كه بين شيعيان از معروفيت خاصي برخوردار مي‌باشد و در فرازهاي آن اسماء حسني و صفات بسياري به خداوند نسبت داده شده است، ضروري است كه اين اسماء و صفات به قرآن كريم عرضه گردد تا آن صفات و اسماء با آيات قرآن مستند گرديده و باعث اعتباربخشي دعا شود. از جمله اين اسماء و صفات، علم الهي است كه در لغت به معني يقين، دانستن و دانش، حجت و برهان است و در اصطلاح حضرت باري تعالي منزه از اين است كه مسبوق به جهل بوده باشد، زيرا حق تعالي منزه از هر نوع جهل و غفلت است. نيز علم براي حق تعالي صفت قديم است و قديم قائم به ذات است، و محال است كه قديم در او راه داشته باشد و اين صفت در آيات متعدد قرآن و در فرازهايي از دعاي جوشن كبير به كار رفته است. با توجه به آن كه در اين زمينه، تحقيق مستقلي انجام نشده است، تلاش شده علاوه بر مستندات قرآني علم الهي در دعاي جوشن كبير، فرازهاي مرتبط باعلم الهي در دعاي جوشن كبير و مشتقات آن از جمله: عالم ، عليم، أعلم و واژگان مرتبط با آن مانند: بصير ، شهيد ، حكيم و خبير و محيط توضيح و تبيين گردد و با عرضه اين فرازها به قرآن كريم، آيات ناظر، استخراج و مورد بررسي قرار گيرد. يافته‌هاي موجود در اين تحقيق نشان مي‌دهد كه در بيشتر موارد فرازهاي داراي صفت « علم » در دعاي جوشن كبير از ميان نسبت‌هاي چهارگانه (منطقي، تساوي، تباين، عموم و خصوص مطلق و عموم و خصوص من‌وجه) با فرازهاي مذكور در قرآن ارتباط تساوي و عموم و خصوص مطلق برقرار است. پژوهشگر در اين مطالعه توصيفي – تحليلي پس از استخراج فراز‌هاي مرتبط با علم از نگاه لغت و شرح مفسرين به دنبال مستندسازي صفات مختلف مربوط به علم كه در دعاي جوشن كبير طرح شده از طريق آيات قرآني بوده است تا با كشف اين ارتباط، به متقن بودن اين دعا توسط قرآن كريم برسد.