پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده شيخ طوسي رحمت الله عليه يكي از بنيان‌گذاران روش اجتهادي و استنباط فقهي است كه اعتبار آثار ايشان، تا يك قرن سبب عدم پويايي فقه شيعي گرديد. المبسوط، آخرين اثر شيخ در فقه استدلالي و شامل نهايي‌ترين نظريّات ايشان، در پاسخ به مخالفاني كه مدّعي كوچكي فقه شيعه بودند؛ تأليف شده است. با توجّه به افزايش آمار طلاق در دنياي امروز و نبود ترجمه‌اي براي اين كتاب ارزشمند (كه جامع اقوال زمان خود، پيرامون يك مسئله مي‌باشد و يك مرجع خوب براي بررسي اقوال علماء موافق و مخالف)، تصميم گرفتم با ترجمه‌ي بخش كوچكي تحت عنوان باب العِدَد (كه جمع عِدّه و در اصطلاح فقهي مدّتي كه زن پس از طلاق يا فوت شوهر بايد صبر نمايد)؛ كار كوچكي در عرصه‌ي علم كرده باشم و در حين كار، حقيقتاً به بارزترين ويژگي اين كتاب يعني مبسوط و گستردگي آن پي بردم. در عين حال شخصيّت برجسته‌اي چون امام خميني رحمت الله عليه كه در عصر دين فراموشي، انقلاب عظيمي به پا كرد و انواع حاشيه‌ها را بر كتب فقهي و ... نوشته است؛ انگيزه‌اي شد براي تطبيق مباحث المبسوط با يكي از چشمگيرترين آثار امام راحل يعني تحريرالوسيله. لذا در حين ترجمه‌ي مباحث كتاب العدد به تطبيق آن‌ها با آراء امام در تحريرالوسيله پرداخته شده است. شيخ طوسي رحمت الله عليه، در كتاب العدد به بيان اقسام عدّه‌ي زنان پرداخته‌اند؛ چه در مسئله‌ي وفات، طلاق، غيبت زوجه و ... و همچنين احكام رفع اختلاف ميان زوجين در عدّه، حداد، اجتماع عدّه‌ها و عدّه‌ي كنيز و كيفيّت آن. ميان اين دو كتاب علاوه بر اختلافات ساختاري چون استدلالي بودن المبسوط و رساله‌ي عمليّه و غير‌استدلالي بودن تحرير، در مباحث مختلف نيز اختلاف فتوا ديده مي‌شود؛ كه در نهايت، مجموع اين تطبيق‌ها، در يك جدول در انتهاي كار آمده است.