پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

موضوع تحقيق حاضر وجوه و نظائر و نقش آن در تفسير جزء سوم قرآن است. اين مبحث يكي از مباحثي است كه در علوم قرآني از ديرباز مورد توجه علما بوده است واهميت آن به‌واسطه نقشي است كه در فهم درست قرآن كريم دارد. البته تعاريف متعددي از وجوه و نظائر شده است كه تعريف معيار در پژوهش حاضر تعريف مرحوم آيت‌الله معرفت است. ازنظر ايشان اگر در لفظ يا عبارتي چندمعنا احتمال رود، اين معاني را «وجوه» گويند بدين معنا كه عبارت مذكور را بتوان بر چند وجه تعبير كرد و هر وجهي را تفسيري شمرد؛ و نظاير در الفاظ يا تعابير مترادفه به كار مي‌رود و آن هنگامي است كه چند لفظ (كلمه يا جمله) يك معناي تقريبي واحد را افاده كند و اين بيشتر در الفاظي يافت مي‌شود كه داراي معاني متقارب و مترادف باشد. با عنايت به تعريف ياد شده در اين پژوهش مصاديق وجوه ونظاير در جزء سوم مورد بررسي قرار گرفت. گفتني است تفاسير با توجه به ذووجوه بودن اين واژگان يا نظاير بودن آن‌ها به تفسير آيات پرداخته‌اند كه تفسير صحيح از موارد ياد شده در گرو فهم دقيق و درست آن‌هاست. اين تحقيق به روش توصيفي- تحليلي و با استفاده از منابع تفسيري و كتاب‌هاي لغت و وجوه و نظاير سامان يافته است و يافته‌هاي آن نشان مي‌دهد كه تفاسير گاه با توجه به قرائن موجود در آيه و بر طبق قرابت معنايي از ميان وجوه مختلف و نظائر موجود واژه‌ها و تراكيب، در تفسير آيه معناي يكسان در نظر گرفته و اتفاق‌نظر داشته‌اند و گاه در اين زمينه اختلاف‌نظر داشته‌اند.