پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده اهل‌بيت عليهم السلام مبين، مفسر و مروج تعابير و مفاهيم قرآني هستند؛ لذا در كلام خويش، به صورت گسترده از تعابير و اشارات قرآني استفاده كرده‌اند و اين امر، بر عمق و نفوذ و استحكام كلام ايشان افزوده است. دعاي ابوحمزه ثمالي يكي از بهترين نمونه‌هاست كه از زبان مبارك امام سجاد عليه السلام و هماهنگ با خطوط كلي معارف قرآن كريم، معارف بلندي را در قالب دعا، مطرح و به شاگرد ايشان ابوحمزه ثمالي تعليم داده‌ شده است. از عمده مسائل مطرح در اين دعا، بيان علل دوري از خداوند و راهكارهاي رفع و دفع آن است. به جهت اينكه كلام امامان برگرفته از وحي است، مستند اين فرمايشات در قرآن كريم قابل واكاوي است. گناهان به عنوان عوامل دوركننده از خداوند، به دو بخش گناهان جوانحي (دروني؛ ذهني قلبي) و جوارحي (بيروني؛ عملي) تقسيم مي‌شوند. گناهان جوانحي شامل كفر، شرك، نفاق، شك، غفلت، ترس، حب دنيا، محبت گناه و...؛ و گناهان جوارحي شامل گناهان زباني، و نيز گناهاني نظير شكم‌بارگي، ريا و سمعه، بخل، بي‌حيايي، ذلت پذيري، انس با بطالين، و ...مي‌شوند. همانطور كه علل دوري از خداوند در دعا مطرح شده، راهكارهاي رفع و دفع آن نيز مورد توجه سيدالساجدين عليه السلام بوده كه با مراجعه به آيات قرآن كريم، مستندات آنها قابل واكاوي است. با توجه با غناي مطالب مذكور در دعا، مطالعه و قرائت اين دعاي عظيم‌الشٱن، راهي براي شناخت و درك علل دوري از باري تعالي، و عزم بر ترك آن رذايل است. داده‌هاي اوليه اين تحقيق با استفاده از روش كتابخانه‌اي گردآوري شده و با بهره‌برداري از روش توصيفي و تحليلي، تدوين و داده پردازي شده است.