پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

خداوند در آيه 103 سوره مباركه آل عمران، خطاب به مؤمنين مي‌فرمايد: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا وَاذْكرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيكمْ إِذْ كنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَينَ قُلُوبِكمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكنْتُمْ عَلَي شَفَا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَكمْ مِنْهَا كذَلِك يبَينُ اللَّهُ لَكمْ آياتِهِ لَعَلَّكمْ تَهْتَدُونَ»، تمركز مفسرين فرقين در اين آيه، بر روي دو بخش از آيه صورت گرفته، كه بخش اول «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا» بوده و بخش دوم «وَاذْكرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيكمْ...» است؛ بر همين مبنا، يافته‌هاي اين پژوهش نيز بر حسب همين دو بخش و از نظر مفسران شيعه و اهل سنت طبقه‌بندي شده است. آنچه كه در اين تحقيق مورد بررسي قرار گرفته تبيين دو بخش ياد شده آيه با تكيه بر مباحث تفسيري، ادبي و روايي از نظرمفسران شيعه و اهل سنت و البته توجه به موارد افتراق و اشتراك فريقين است. در تفاسير ذيل «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا» بحث «حبل الله» بيشترين فراواني را در بين تفاسير دارا است و اين عبارت در آيه از لحاظ ادبي، تفسيري و روايي بسيار حائز اهميت است. و جزو موارد افتراق فريقين در مصداق و اشتراك ايشان در استعاره تلقي مي‌شود؛ مصداق اين واژه از نظر شيعه، قرآن و اهل‌بيت است در حالي كه اهل سنت براي اين واژه مصداق‌هاي گوناگوني بر شمرده‌اند كه از بين اين مصاديق، قرآن مجيد، بيشترين فراواني را دارد. همچنين در رابطه با بخش دوم آيه «وَاذْكرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيكمْ ...» مفسرين در مباحث سه‌گانه نظر مشتركي دارند؛ لذا ايشان ضمن بيان مطالب ادبي و روايي اين قسمت از آيه، معتقدند خداوند در اين قسمت به يادآوري نعمت‌هاي خويش كه شامل نعمت تأليف قلوب، نعمت برادري و نعمت رهايي از آتش است، پرداخته.