پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

بررسي ابعاد گوناگون حقوق مردم و حقوق انبياء الهي در انديشه ديني همواره از دغدغه هاي مهم انديشمندان بوده است از طرف ديگر حق‌ همواره‌ منشأ تكليف‌ است. حق، چون‌ يك‌گونه‌ سلطه‌ است‌ يك‌ امر اضافي‌ محسوب‌ مي‌شود كه‌ نسبت‌ به‌ طرف‌ اضافه‌ و احياناً‌ طرفين‌ ايجاب‌ تكليف‌ مي‌كند. به عبارتي واژه «حق» و «تكليف» دو واژه اي هستند كه اثر متقابل بر يكديگر دارند. از اين‌رو، اگر از حقوق‌ متقابله‌ مردم‌ و انبياء سخن‌ به‌ميان‌ آيد، بدين‌ منظور است‌ كه‌ اين‌ حقوق، چه‌ وظايفي‌ را برعهده‌ طرفين‌ واگذار كرده‌ و بايستي‌ انجام‌ دهند! هدف اصلي رعايت حقوق متقابل انبياء و مردم رسيدن به يك جامعه سالم و مطلوب است كه پيامبران الهي وعده آن را از سوي خداوند به انسان ها داده اند البته نه تنها وعده خداوند بلكه يكي از خواسته هاي مشترك بين انسان ها نيز رسيدن به چنين جامعه اي است و پيوسته انسان ها در پي تحقق آن بوده اند، گذشته از آن كه اديان الهي نيز با قرار دادن چنين هدفي فراروي جوامع بشري آن ها را در طريق استكمال اجتماعي تشويق و جهت دهي كرده اند. اين آرمان زماني در جوامع بشري محقق خواهد شد كه علاوه بر شناخت حقوق يكديگر ، افراد جامعه به رعايت آن نيز اهتمام ورزند. بنابراين با توجه به اهميت سلامت جامعه و جايگاه ويژه آن در زندگي و سرنوشت انسان، شناخت حقوق متقابل انبياء و مردم را بايد از ضرورت‌ها و اولويت‌هاي دين ‌پژوهي دانست. "حقوق متقابل انبياء و مردم" به حقوق مردم بر انبياء الهي و حقوق انبياء بر مردم تقسيم ميشود بنابراين هر كدام بايد در حيطه وظايف خود علاوه بر شناخت آن حقوق ، متعهد به رعايت آن حقوق نيز باشند. براي نمونه مي توان به حق معرفت ، حق ولايت و حكومت ، حق مرجعيت ديني ، حق نصرت ، حق اطلاعت و... ، در رابطه با حقوق انبياء بر مردم اشاره كرد و در رابطه با حقوق مردم برانبياء الهي به حق اقامه حجت ، حق تبليغ ، حق هدايت ، حق تعليم و تربيت ، حق در دسترس بودن انبياء و.... ، اشاره نمود. در اين پژوهش علاوه بر شناسائي اين حقوق و مصاديق آن با استفاده از قصه هاي قرآني و بهره مند شدن از روايات به تأثيرات رعايت و يا عدم رعايت اين حقوق در جامعه نيز پرداخته مي شود. واژگان كليدي : حقوق متقابل ،رعايت حقوق، انبياء ، مردم ، قصه هاي قرآني