پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

ازدواج به عنوان يكي از رويدادهاي مهم در زندگي افراد مي‌باشد و از جنبه‌هاي مختلف مي‌توان آن را مورد بررسي قرار داد. يكي از اين زواياي تاثير رشد اجتماعي و بلوغ فكري بر ازدواج است. در اين رساله آيات و روايات مربوط به مساله رشد و بلوغ اشد و تفسير آيات و بيان نظر فقها در رابطه با اين موضوع مورد بررسي قرار داده شده است.كه طبق تفاسير مختلف ميتوان به اين نتيجه رسيد كه: بلوغ نكاح، رسيدن به سني است كه استعداد و آمادگي ازدواج حاصل شود. تاثير بلوغ فكري و رشد اجتماعي بر ازدواج از نظر فقهاي اماميه در قالب احكام اوليه و احكام ثانويه و حكم حكومتي نيز بررسي شده است. بر اساس عناويني مثل ضرر، عسر وحرج و برخي عناوين ثانويه ديگر ازدواج بدون داشتن رشد اجتماعي و بلوغ فكري مشروع نمي باشد. از مجموع آيات و روايات به دست مي‌آيد كه بلوغ اشد دايره وسيعتري از بلوغ جنسي داشته و مجموعه اي از بلوغ عقلي، استحكام و كمال نيروهاي جسمي را شامل ميشود. به گونه اي كه تصرفات مالي شخص با بلوغ اشد يا بلوغ نكاح و رشد، هر دو جايز مي‌گردد.حجر سفيه از مسائل قابل تأمل در فقه اسلامي است. با توجه به نظر حداكثري فقهاي مذاهب اسلامي بر ممنوعيت سفيه از هرگونه تصرفات مالي و آزادي مطلق وي در تصرفات غيرمالي، بديهي است كه ارزيابي امكان نكاح سفيه نيز حايز اهميت است؛ به ويژه كه محل اختلاف آراي فقها واقع شده است. برخي قائل به عدم نفوذ و صحت نكاح سفيه هستند و با استناد به روايات و بر مبناي مشتمل بودن نكاح بر امور مالي و محجوريت سفيه در اين زمينه، اعتقاد به صحت نكاح وي را به معناي موافقت در اتلاف مال برشمردهاند. گروهي در مقابل، عقد نكاح را غيرمالي دانسته و با توجه به نياز هر شخص، از جمله سفيه به ازدواج، بر مبناي قاعده سلطنت نفس و روايات وارده، نكاح سفيه را جايز ميدانند. اسلام براي استحكام بنيان ملكوتي خانواده، قوانيني مقرر كرده و زن و شوهر را به رعايت آن سفارش نموده است. عمل نكردن زوجين به وظايف زناشويي و زير پاگذاشتن مقررات شرعي در زندگي مشترك، بنيان خانواده را متزلزل مي‌سازد و مايه ناسازگاري و اختلاف مي‌شود. ناسازگاري كه در اصطلاح فقه از آن به (نشوز) تعبير مي‌شود درباره مرد يا زني به كار مي‌رود كه حقوق زناشويي را مراعات نمي‌كنند. از اين رو، نشوز ممكن است از ناحيه زن، مرد و يا هر دو رخ دهد.