پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده انسان موجودي مختار و برخوردار از حركت اختياري است‌. او داراي ظرفيت و استعداد بالا و والاست و خواهان رسيدن به نامحدود است‌. رشد و پيشرفت و تعالي انسان يكي از مباحث مهمي است كه جايگاه بالايي در انسان شناسي و اعتقادات دين اسلام دارد. برنامه‌ي تربيتي الهي، برنامه‌اي كامل و همه جانبه و بي‌نقص است. قرآن كريم و روايات معصومين عليهم السلام براي تربيت و رشد و تعالي هرچه بيشتر انسان و جلوگيري از منحرف شدن او، انسان را به عوامل مؤثر در تعالي توجّه مي‌دهند و با بيان آن عوامل تلاش مي‌كنند تا انسان در مسير رشد و تعالي قرار گيرد و با اختيار خود و با پاي عشق و علاقه اين مسير را بپيمايد. دراين نوشتار با استفاده از روش تحليلي -توصيفي به بررسي ويژگي‌هاي انسان و آفرينش او پرداخته است و تعريف انسان از منظر قرآن بيان شده است و بعد از بيان مفهوم تعالي و مفاهيم فرهنگ و اجتماع و بررسي ارتباط اين دو مفهوم با دين، با استناد به آيات متعدد قرآن كريم و روايات معصومين عليهم السلام عوامل فرهنگي اجتماعي سير و دستيابي انسان به مقام تعالي بيان شده است. مهمترين عوامل فرهنگي در تعالي انسان از نظر آيات و روايات ايمان، عمل صالح، علم و تفكر معرفي شده است. همچنين انسان بدليل داشتن زندگي اجتماعي، در سايه‌ي اجتماع و همزيستي با افراد جامعه مي‌تواند به رشد و تعالي هر چه بيشتر دست يابد. عوامل اجتماعي كه در رشد و پيشرفت انسان مؤثر هستند، از نظر اسلام متعددند. تعدادي از مهمترين اين عوامل ازدواج و تشكيل خانواده، كار و تلاش، جهاد و أمر به معروف و نهي از منكر است كه در اين رساله نقش اين عوامل مورد بررسي قرار مي‌گيرد. كلمات كليدي: عوامل فرهنگي تعالي انسان، عوامل اجتماعي تعالي انسان، آيات، روايات.