پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

جهان غرب پس از وقوع رنسانس دستخوش تغييرات گسترده‌اي در تمامي ابعاد اجتماعي، سياسي، اقتصادي، و فرهنگي گرديد كه انديشمندان از آن به مدرنيته تعبير مي‌كنند؛ از سوي ديگر، جريان سلفي تكفيري در جهان اسلام نيز جرياني است كه از قرن‌ها پيش پايه‌هاي فكري آن ريخته شده و در عصر حاضر نيز به صورت يك جريان ميداني به اوج خود رسيده است. هدف اين نوشتار، بررسي و توصيف و تحليل ابعاد و مختصات و مباني مدرنيته در جهان غرب و جريان سلفي تكفيري در جهان اسلام و تأثير و تأثر اين دو جريان از يكديگر، به روش توصيفي تحليلي است؛ تحليل كيفي و جمع‌بندي يافته‌ها عمدتاً به روش عقلي- منطقي و در برخي موارد به روش نقلي- وحياني انجام مي‌شود و درصدد اثبات اين فرضيه است كه جريان مدرنيته در جهان غرب از مهم‌ترين عوامل تحقق احياي جريان سلفي تكفيري در جهان اسلام و در عصر حاضر است و در حقيقت، جريان سلفي تكفيري از نظر برخي از روشنفكران اسلامي، پاسخي افراطي به مدرنيته در جهان غرب مي‌باشد. علم زدگي و عقلانيت ابزاري، اساسي‌ترين ركن فكري مدرنيته بوده و ظاهرگرايي، پيروي از سلف، و طرد روش عقلي از مهم‌ترين مباني فكري جريان سلفي تكفيري محسوب مي‌شوند. اومانيسم، ليبراليسم، سكولاريسم، دموكراسي، گريز از سنت، پيامدهاي فكري و معرفتي جريان مدرنيته است كه از مباني فكري مدرنيته نشأت مي‌گيرند. سلفي تكفيري از ابتداي ظهور اسلام به صورت پراكنده و غيرمتمركز وجود داشته است اما پايه‌هاي فكري آن از زمان ابن تيميه ريخته شد و در عصر حاضر با حمايت غرب و استبداد به صورت شاخه نظامي و عملياتي در كشورهاي اسلامي رواج پيدا كرد.